هدف شبکه آزمایشگاهی ایجاد زیرساخت‌های استاندارد، ایمن و کارآمد برای توسعه علم و فناوری است

به گزارش صنعت نیوز ، مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، استقرار نرم‌افزارهای مدیریت فعالیت‌های آزمایشگاهی و تعمیر، نگهداری و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی را از حمایت‌های این شبکه از آزمایشگاه‌ها دانست و با تأکید بر نقش شبکه آزمایشگاهی در بهبود بهره‌وری و اطمینان از صحت خدمات آزمایشگاهی، گفت: این شبکه با ارائه آموزش به کارشناسان، کالیبراسیون تجهیزات، استقرار نرم‌افزارهای مدیریتی و پرداخت یارانه‌های پژوهشی، به دنبال ایجاد بستر ایمن و استاندارد برای پژوهشگران و صنایع کشور است.

آزمایشگاه‌ها قلب تپنده نظام پژوهش و فناوری هر کشور به شمار می‌آیند؛ جایی که ایده‌های علمی به واقعیت‌های فناورانه تبدیل می‌شوند. با این حال، بدون رعایت اصول استانداردسازی، نتایج به‌دست‌آمده در این مراکز نه تنها قابل استناد نیست، بلکه می‌تواند به هدررفت منابع و کاهش اعتماد جامعه علمی و صنعتی منجر شود.

استانداردسازی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، تضمین‌کننده دقت، صحت و تکرارپذیری نتایج آزمایش‌ها است و از سوی دیگر، بستر لازم برای اعتماد متقابل بین پژوهشگران، دانشگاه‌ها و صنایع را فراهم می‌کند. در دنیای امروز که رقابت علمی و فناورانه شدت یافته، برخورداری از نظام استاندارد در آزمایشگاه‌ها نه یک مزیت، بلکه یک ضرورت راهبردی برای توسعه پایدار علم، فناوری و نوآوری محسوب می‌شود.

از این رو، برنامه‌های ملی برای ارتقای کیفیت و استانداردسازی خدمات آزمایشگاهی، به‌ویژه در حوزه پژوهش‌های کاربردی و فناورانه، نقشی تعیین‌کننده در پیشرفت علمی کشور دارند.

از این رو مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، ارائه آموزش به کارکنان آزمایشگاه‌های تحقیقاتی را در دستور کار خود قرار داده است.

امیر یونسیان در گفت‌وگو با ایسنا، شبکه آزمایشگاهی را مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های خصوصی و دولتی کشور دانست که به پژوهشگران و صنایع خدمات آزمایشگاهی ارائه می‌دهد.

وی افزود: این شبکه یک دبیرخانه دارد که ذیل معاونت علمی ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کند و یک پایگاه اینترنتی دارد که از طریق آن، دسترسی به آزمایشگاه‌ها و خدمات آنها را فراهم کرده است.

یونسیان، شروع فعالیت شبکه آزمایشگاهی را از سال ۱۳۸۳ عنوان کرد و ادامه داد: این شبکه در آن زمان تنها آزمایشگاه‌هایی را که در حوزه فناوری نانو فعالیت داشتند، پوشش می‌داد، ولی از سال ۱۳۹۳، دامنه پوشش این شبکه به همه آزمایشگاه‌های کشور گسترده شد.

مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، هدف کلان شبکه آزمایشگاهی را افزایش بهره‌وری و زیرساخت‌های آزمایشگاهی کشور دانست که در این راستا، تسهیل دسترسی متقاضیان به خدمات و استانداردسازی فعالیت‌های آزمایشگاه‌ها را در برنامه کاری خود دارد.

یونسیان با بیان اینکه این شبکه در سطح سازمانی و نهادهای بالادستی کشور، به عنوان بازوی تخصصی برای ارائه گزارش‌های مورد نیاز کشور و بررسی برنامه‌های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری حوزه آزمایشگاهی عمل می‌کند، خاطر نشان کرد: در سطح آزمایشگاه‌های عضو شبکه، خدماتی مانند تسهیل برقراری ارتباط بین مدیران و کارشناسان، معرفی توانمندی‌ها و خدمات آنها برای جامعه هدف، کمک به آزمایشگاه‌ها برای استقرار استانداردها، تعمیر و کالیبراسیون تجهیزات و ارائه آموزش کارشناسان ارائه می‌شود.

وی اضافه کرد: در سطح مشتریان آزمایشگاه‌ها خدماتی چون تسهیل دسترسی متقاضیان دریافت خدمت به آزمایشگاه‌ها، کمک به دریافت خدمات ارزان‌تر و با کیفیت و امکان دسترسی به مشاوره‌های تخصصی در نظر گرفته شده است.

یونسیان اضافه کرد: هر جایی که ایده‌ای در دست بررسی است تا جایی که محصولی تولید می‌شود، نیاز به آزمایشگاه است؛ از این رو همه پژوهشگران، فناوران، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع کشور، واردکنندگان و صادرکنندگان، کشاورزان و باغداران و پرورش دهندگان دام و طیور، از جمله متقاضیان دریافت کننده خدمات آزمایشگاهی هستند.

از یارانه پژوهشی تا توسعه خدمات و همکاری‌های بین‌المللی

مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به تنوع خدمات آزمایشگاهی ارائه‌شده در این شبکه، گفت: زمانی که فردی بخواهد از کیفیت یک محصول مطمئن شود یا ویژگی‌های آن را بررسی کند، می‌تواند از خدمات این شبکه بهره‌مند شود. به عنوان نمونه، اگر شخصی دستگاه تصفیه آب خانگی خریداری کرده و می‌خواهد بداند آب خروجی دستگاه با ویژگی‌های اعلام‌شده از سوی فروشنده مطابقت دارد یا خیر، می‌تواند با مراجعه به مراکز عضو شبکه از خدمات آزمایشگاهی استفاده کند.

یونسیان در پاسخ به پرسشی درباره هزینه خدمات آزمایشگاهی، اظهار کرد: حضور نزدیک به دو هزار مجموعه آزمایشگاهی در شبکه موجب شده است پژوهشگران میان مراکز ارائه‌دهنده خدمات، امکان انتخاب داشته باشند و همین رقابت، به کنترل طبیعی قیمت‌ها منجر می‌شود.

وی افزود: شبکه آزمایشگاهی با حمایت معاونت علمی تلاش کرده است بخشی از هزینه‌های خدمات پژوهشی را در قالب یارانه پژوهشی پرداخت کند. این یارانه به اعضای هیات‌علمی، دانشجویان، شرکت‌های دانش‌بنیان، منتخبین بنیاد ملی علم، بنیاد ملی نخبگان و سایر پژوهشگران و فناوران فعال در حوزه فناوری‌های پیشرفته تعلق می‌گیرد.

برنامه‌های توسعه‌ای شبکه آزمایشگاهی

مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی در ادامه در پاسخ به پرسش ایسنا درباره برنامه‌های توسعه‌ای این شبکه، گفت: ساده‌ترین خدمت شبکه در سطح نخست، ایجاد پایگاه اطلاعاتی برای دسترسی به خدمات آزمایشگاهی است. اما در سطوح بالاتر، شبکه به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا بر اساس نیازها و اولویت‌های کشور، کیفیت و کمیت خدمات خود را ارتقاء دهند و خدمات جدیدی را توسعه دهند.

به گفته وی، در برنامه‌های توسعه‌ای، علاوه بر نیازها و اولویت‌های ملی، معیارهایی مانند موقعیت جغرافیایی، زیرساخت‌های موجود و نحوه بهره‌برداری از تجهیزات فعلی نیز برای میزبانی برنامه‌های توسعه‌ای در نظر گرفته می‌شود.

چشم‌انداز آینده شبکه

یونسیان درباره آینده شبکه آزمایشگاهی اظهار کرد: شبکه‌سازی یکی از ابزارهای کلیدی برای تسریع پیشرفت در هر حوزه‌ای است. در بخش آزمایشگاهی نیز، شبکه‌سازی موجب هم‌افزایی توانمندی‌ها، تأمین خدمات موردنیاز کشور و افزایش بهره‌وری سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی می‌شود.

وی ابراز امیدواری کرد: با گسترش پوشش شبکه در سراسر کشور، سایر آزمایشگاه‌هایی که هنوز به این شبکه نپیوسته‌اند، هرچه زودتر به این جمع بزرگ بپیوندند.

یونسیان تأکید کرد: با توجه به دانش و اطلاعات انباشته در شبکه آزمایشگاهی، امیدواریم این شبکه در آینده به عنوان متولی زیرساخت‌های آزمایشگاهی کشور فعالیت کند و بتواند ارزش واقعی و اثرگذاری خدمات آزمایشگاه‌ها را به خوبی نشان داده و افزایش دهد.

حمایت‌های شبکه از آزمایشگاه‌ها

یونسیان در ادامه به معرفی برنامه‌های حمایتی شبکه پرداخت و گفت: شبکه آزمایشگاهی یک سبد حمایتی برای آزمایشگاه‌ها در نظر گرفته است تا آن‌ها را در مسیر توسعه کمی و کیفی خدمات یاری کند.

به گفته وی این حمایت‌ها شامل موارد زیر است:

* آموزش عمومی و تخصصی کارشناسان و مدیران آزمایشگاه‌ها
* تعمیر، نگهداری و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
* استانداردسازی و دریافت اعتبارنامه‌های آزمایشگاهی
* استقرار نرم‌افزارهای مدیریت فعالیت‌های آزمایشگاهی
* به‌اشتراک‌گذاری دانش و تجربه کارشناسان و مدیران و اجرای برنامه‌های تخصصی جمعی.

توسعه تعاملات بین‌المللی

مدیر شبکه آزمایشگاهی کشور درباره همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی اظهار کرد: این شبکه تلاش کرده است با مراکز، انجمن‌ها و شبکه‌های آزمایشگاهی مشابه در سایر کشورها ارتباط برقرار کند تا از طریق این تعاملات، هم خدماتی را که در داخل کشور امکان ارائه آن‌ها وجود ندارد، از دیگر کشورها تأمین کند و هم مسیر صادرات خدمات آزمایشگاهی مراکز توانمند داخلی را هموار سازد.

وی در عین حال تأکید کرد: تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران مسیر این ارتباطات را با دشواری‌هایی روبه‌رو کرده است و هموارسازی این مسیر نیازمند زمان و تلاش مضاعف است.

*