شرایط فسخ قرارداد کار

فسخ قرارداد کار به معنای پایان‌دادن به رابطه کاری بین کارگر و کارفرما قبل از موعد مقرر است. این موضوع در قوانین کار کشور به طور دقیق تنظیم شده تا حقوق هر دو طرف حفظ شود و در صورت بروز اختلاف، راهکارهای قانونی وجود داشته باشد.

به گزارش ایسنا به نقل از صبا مشاور، فسخ قرارداد کار می‌تواند از سوی کارگر یا کارفرما انجام شود، اما هر کدام ضوابط خاص خود را دارد که باید رعایت شود تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شود.

در این مقاله به بررسی شرایط فسخ قرارداد کار از هر دو طرف، همچنین موارد فسخ فوری و بدون اطلاع قبلی می‌پردازیم. در صورت نیاز به راهنمایی تخصصی، توصیه می‌کنیم از خدمات وکیل اداره کار حاذق برای احقاق حقوق خود بهره‌مند شوید.

شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارگر

شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارگر به‌گونه‌ای تنظیم شده که کارگر بتواند در صورت وجود مشکلات یا شرایط خاص، قرارداد خود را به صورت قانونی پایان دهد.

این شرایط به کارگر اجازه می‌دهد تا بدون نقض قانون و با رعایت ضوابط، از ادامه همکاری با کارفرما انصراف دهد و حقوق خود را حفظ کند. مهم است که کارگر قبل از فسخ قرارداد، موارد قانونی را بداند تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شود. از جمله مهمترین شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارگر موارد زیر است:

عدم پرداخت حقوق یا مزایا

اگر کارفرما حقوق یا مزایای قانونی کارگر را پرداخت نکند، کارگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند و حق دارد مطالبات خود را پیگیری نماید.

تغییر شرایط کاری به ضرر کارگر

هرگونه تغییر یک‌جانبه در شرایط کاری که به ضرر کارگر باشد، مانند کاهش حقوق یا تغییر محل کار بدون رضایت، حق فسخ قرارداد را برای کارگر ایجاد می‌کند.

خطر جانی یا بیماری ناشی از کار

اگر محیط یا شرایط کار باعث بروز خطر جانی یا بیماری‌های ناشی از کار شود و کارفرما نسبت به رفع آن اقدام نکند، کارگر می‌تواند قرارداد را فسخ نماید.

عدم رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار

در صورت عدم رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت محیط کار که سلامت کارگر را تهدید کند، فسخ قرارداد توسط کارگر مجاز است.

سوءرفتار یا بی‌احترامی کارفرما

رفتارهای ناپسند، توهین یا بی‌احترامی کارفرما نسبت به کارگر، از دلایل قانونی فسخ قرارداد توسط کارگر محسوب می‌شود.

عدم امکان ادامه کار به دلیل شرایط خانوادگی یا شخصی

در موارد خاصی که شرایط خانوادگی یا شخصی کارگر مانع ادامه کار شود، کارگر می‌تواند با رعایت ضوابط، قرارداد را فسخ کند.

شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما

اگر شما یک کارفرما هستید، لازم است بدانید که فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما تنها در شرایط خاص و با رعایت کامل قوانین امکان‌پذیر است. هدف از این مقررات، حفظ حقوق کارگر و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده یا تضییع حقوق طرفین است.

بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما فقط در صورتی می‌تواند قرارداد کار را فسخ کند که کارگر در انجام وظایف خود قصور یا تخلف جدی داشته باشد یا آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را نقض کند. حتی در این موارد نیز، فسخ قرارداد باید پس از تذکرات کتبی و با تأیید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی انجام شود.

همچنین کارفرما موظف است تمامی حقوق معوقه و حق سنوات کارگر را به طور کامل پرداخت نماید. در ادامه، شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما به تفصیل آورده شده است.

قصور در انجام وظایف محوله

اگر کارگر به طور مکرر یا جدی از انجام وظایف و مسئولیت‌های شغلی خود کوتاهی کند و این قصور پس از تذکر کتبی نیز تکرار شود، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

نقض آیین‌نامه‌های انضباطی پس از تذکرات کتبی

در صورتی که کارگر آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار را رعایت نکند و با وجود تذکرات کتبی، رفتار خود را اصلاح نکند، این موضوع می‌تواند دلیل فسخ قرارداد باشد.

اخذ نظر مثبت شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی

برای فسخ قرارداد به دلیل قصور یا تخلف کارگر، کارفرما باید نظر مثبت شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی را دریافت کند تا از رعایت حقوق کارگر اطمینان حاصل شود.

ایجاد تنش یا اخلال در نظم محیط کار توسط کارگر

اگر کارگر با رفتار یا گفتار خود باعث ایجاد تنش، بی‌نظمی یا اخلال در روند عادی کارگاه شود، کارفرما حق فسخ قرارداد را دارد.

سهل‌انگاری یا عدم رعایت مقررات ایمنی و بهداشت کار

عدم رعایت مقررات ایمنی و بهداشت کار توسط کارگر که منجر به ایجاد خطر برای خود یا دیگران شود، از دلایل مهم فسخ قرارداد است.

رفتارهای نادرست اخلاقی مانند خشونت یا سرقت

در صورت بروز رفتارهای غیراخلاقی جدی مانند خشونت، توهین، سرقت یا سوءاستفاده از امکانات کارگاه، کارفرما می‌تواند قرارداد را به طور قانونی فسخ کند.

غیبت مکرر و بی‌نظمی در حضور و غیاب

غیبت‌های غیرموجه و تکراری یا بی‌نظمی در حضور و غیاب، به ویژه پس از تذکرات کتبی، می‌تواند منجر به فسخ قرارداد کار توسط کارفرما شود.

موارد قانونی فسخ فوری و بدون اطلاع قبلی

در قانون کار ایران، برخی شرایط خاص وجود دارد که قرارداد کار به صورت خودبه‌خود و بدون نیاز به اطلاع قبلی یا توافق طرفین، فسخ شده یا خاتمه می‌یابد.

این موارد عمدتاً به دلایل قهری یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی مرتبط هستند که ادامه همکاری را غیرممکن می‌سازند. در ادامه، مهم‌ترین این موارد را همراه با توضیح مختصر مشاهده می‌کنید:

فوت کارگر

با فوت کارگر، قرارداد کار به طور خودکار خاتمه می‌یابد، زیرا رابطه کاری قائم به شخص است و امکان ادامه آن وجود ندارد. در این حالت، مطالبات و حقوق معوقه کارگر به ورثه قانونی او پرداخت می‌شود و سازمان تأمین اجتماعی نیز موظف به پرداخت مستمری به خانواده کارگر است.

فوت کارفرما

فوت کارفرما معمولاً منجر به فسخ قرارداد نمی‌شود و ورثه یا نمایندگان قانونی کارفرما باید تعهدات قرارداد را ادامه دهند، مگر اینکه قرارداد به طور خاص به شخص کارفرما وابسته باشد.

ازکارافتادگی کامل یا بیماری غیر قابل درمان

اگر کارگر به دلیل بیماری غیر قابل درمان یا ازکارافتادگی کامل (بر اساس نظر کمیسیون پزشکی) دیگر قادر به انجام کار نباشد، قرارداد کار به طور خودکار خاتمه می‌یابد. در این شرایط، کارگر مستحق دریافت مستمری ازکارافتادگی و مزایای قانونی مربوطه خواهد بود.

حوادث غیرمترقبه (مثل زلزله، آتش‌سوزی)

در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی یا جنگ که باعث از بین رفتن کارگاه یا غیرممکن شدن ادامه کار شود، قرارداد کار بدون نیاز به اطلاع قبلی و به صورت خودکار فسخ می‌شود. اگر فقط اجرای کار موقتاً غیرممکن شود، قرارداد به حالت تعلیق درمی‌آید تا امکان بازگشت به شرایط عادی فراهم شود.

محکومیت قضایی بلندمدت کارگر یا کارفرما

اگر یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) به دلیل محکومیت قضایی طولانی‌مدت (مثلاً زندان طولانی) قادر به حضور در محل کار و انجام وظایف نباشد، قرارداد کار به طور خودبه‌خود خاتمه می‌یابد. این موضوع به ویژه در مورد کارگر، زمانی که مدت محکومیت مانع ادامه کار شود، صادق است.

جمع‌بندی

فسخ قرارداد کار در قانون ایران شرایط مشخصی دارد و از سوی کارگر یا کارفرما فقط در موارد قانونی امکان‌پذیر است. کارگر در صورت عدم پرداخت حقوق، تغییرات مضر در شرایط کار، تهدید سلامت، بی‌احترامی یا مشکلات شخصی می‌تواند قرارداد را فسخ کند. کارفرما نیز تنها در صورت قصور، تخلف انضباطی، بی‌نظمی یا رفتارهای نادرست کارگر و با تأیید نهاد صنفی حق فسخ دارد. همچنین در مواردی مانند فوت، ازکارافتادگی، حوادث غیرمترقبه یا محکومیت قضایی طولانی، قرارداد بدون نیاز به اطلاع قبلی به‌طور خودکار خاتمه می‌یابد. برای جلوگیری از مشکلات حقوقی، آگاهی از این شرایط و مشورت با وکیل توصیه می‌شود.

*