بهترین‌های «مارگارت اتوود»

«مارگارت اتوود» نویسنده برجسته کانادایی و برنده جایزه‌های معتبر ادبی است که تاکنون ده‌ها رمان، داستان کوتاه و شعر منتشر کرده است. «گاردین» در گزارشی ۱۰ اثر برتر این نویسنده را رتبه‌بندی کرده است.

به گزارش ایسنا، در آستانه انتشار کتاب «خاطرات مارگارت اتوود»، بهترین کتاب‌های او را از ضدآرمان‌شهر اقلیمی تا ندیمه‌های جهانی‌شده‌اش مرور می‌کنیم.

۱۰. «وصیت‌ها»(۲۰۱۹)
«اتوود» پس از بیش از ۳۰ سال، در برابر درخواست‌های مکرر برای نوشتن دنباله‌ای بر داستان «ندیمه» تسلیم شد. از زمان انتشار «هری پاتر»، هیچ کتابی چنین هیاهویی ایجاد نکرده بود: کامپیوترها هک شدند تا به نسخه دست‌نویس دست یابند و نسخه‌های پیش‌نشر در گاوصندوق نگهداری می‌شدند. با زمان‌بندی کلاسیک اتوود، این رمان همزمان با موفقیت چشمگیر اقتباس تلویزیونی از نسخه اصلی منتشر شد و چه بسا مهم‌تر، با ورود ترامپ به کاخ سفید. «وصیت‌ها» دومین جایزه «بوکر» را برای اتوود به ارمغان آورد، که البته به‌طور بحث‌برانگیزی با رمان «دختر، زن، دیگر» از «برناردین اواریستو» مشترک بود.

۹. «اوریکس و کریک»(۲۰۰۳)
جهانی که با یک بیماری همه‌گیر جهانی ویران شده است؟ اتوود پیش از همه در سه‌گانه ضدآمارن‌شهری «مدآدام» به این موضوع پرداخته بود. ما با «اسنومن» آشنا می‌شویم که ظاهراً تنها بازمانده انسانی، به همراه خوک‌های مهندسی‌شده ژنتیکی (پیگون‌ها) و موجودات انسانی‌نمای کرِیکرها است. طرفداران علمی‌-تخیلی اتوود شاید از اینکه این کتاب جایگاه بالاتری ندارد ناراضی باشند. اتوود خود این کتاب را «داستانی پر از سرگرمی، شوخی، و ماجراجویی درباره پایان نژاد بشر» توصیف کرده است.

۸. «بذر جادو»(۲۰۱۶)
اتوود پس از پذیرفتن بازنویسی «توفان شکسپیر» برای چهارصدمین سالگرد تولد او، نسخه اصلی را سه بار خواند. خیانت، انتقام، غم، آزادی و خلاقیت از مضامین این نمایش‌نامه محسوب می‌شوند و از این رو دلایل انتخاب این نمایشنامه از سوی «اتوود» واضح است. «جزیره‌ پروسپرو» نمایش‌نامه اصلی به زندانی در کانادای سال ۲۰۱۳ تبدیل می‌شود. این رمان درباره کارگردان تئاتر فلیکس است که کار خود را با تئاتر Makeshiweg از دست می‌دهد و به دنبال خیانت یک همکار مورد اعتمادش از موقعیت خود در جامعه تبعید می‌شود. فلیکس که در انزوا رنج می‌برد، موقعیت تدریس در یک برنامه سوادآموزی زندان در مؤسسه اصلاحی شهرستان فلچر را دریافت می‌کند. بدین ترتیب نقشه انتقام او از کسانی که به او ظلم کردند آغاز می‌شود.

۷. «زن خوراکی»(۱۹۶۹)
«زن خوراکی»‌ نخستین رمان منتشرشده‌ «اتوود»، است که در واقع طنزی درباره مصرف‌گرایی و زن‌ستیزی است. «آتوود» این رمان را در ۲۴ سالگی نوشت. او بعدها تأکید کرد که این رمان «پیشافمینیستی» بوده است و در جایی عنوان کرد: «وقتی آن را در ۱۹۶۵ نوشتم، هیچ جنبش زنان در چشم‌انداز نبود.» این‌گونه بود که نقش غیررسمی‌اش به‌عنوان پیشگوی فمینیسم آغاز شد. در این رمان «اتوود» را می‌بینیم که دندان‌های خود را تیز می‌کند.

۶. «قاتل نابینا»(۲۰۰۰)
«ده روز بعد از پایان جنگ، خواهرم لورا با ماشین از روی پلی پایین رفت.» رمان حماسی اتوود، از زبان آیریس چیس ۸۲ ساله، این‌گونه آغاز می‌شود. شیء کلیدی کتاب یک چمدان است، که استعاره‌ای مناسب است چون اتوود همه‌چیز را در این داستان در دل داستانی دیگر و باز هم در دل داستانی دیگر می‌ریزد: دگرگونی‌های اجتماعی و سیاسی قرن بیستم در کانادا؛ ترفندهای روایی فراوان و ترکیب ژانرهایی چون علمی‌-تخیلی، جنایی و عاشقانه. به گفته «میچیکو کاکوتانی» از نیویورکر، از میان تمام رمان‌های اتوود، «قاتل نابینا» بیش از همه، صرفاً یک اثر سرگرم‌کننده است. این کتاب اولین جایزه «بوکر» را برای او به ارمغان آورد.

۵. «قایق کاغذی: اشعار برگزیده و جدید» ۱۹۶۱–۲۰۲۳
اتوود زمانی وارد دنیای ادبیات شد که درحالی که در زمین فوتبال مدرسه بود ناگهان شعری به ذهنش رسید. او آن زمان ۱۶ ساله بود. «قایق کاغذی» ۶۰ سال شعر را از اولین مجموعه‌اش به اسم «پرسفونه‌ دوتایی»(۱۹۶۱) تا آخرین اثرش به نام «محترمانه» ذر سال ۲۰۲۰ گرد هم آورده است.
«اتوود» شعر را «مسرت‌بخش‌ترین» شکل ادبی توصیف کرده و شاید این‌جاست که این نویسنده را در مهربان‌ترین و بی‌دفاع‌ترین حالتش می‌بینید.


۴. «پرسش‌های سخت: مقاله‌ها ۲۰۰۴–۲۰۲۱ »(۲۰۲۲)
محیط زیست، دموکراسی، حقوق زنان؛ این‌ها تنها برخی از مسائل حیاتی هستند که در این مجموعه مقالات اتوود که در قرن حاضر نوشته شده‌اند، بررسی می‌شوند (در مقطعی، او به‌طور میانگین سالی ۴۰ مقاله می‌نوشت).
در این‌جا نکاتی درباره نویسنده شدن و چگونگی فرار از کروکودیل را خواهید یافت. همچنین تجلیل‌هایی از نویسندگان و موسیقیدانی چون لوری اندرسن در آن وجود دارد.
اتوود به همه چیز علاقه‌مند است: از زندگی جنسی حلزون‌ها تا آینده سیاره زمین، هیچ چیز آن‌قدر کوچک یا بزرگ نیست که او به آن نپردازد. بسیاری از این مقاله‌ها در اصل سخنرانی بوده‌اند، اما هرگز حس نمی‌کنید که در حال موعظه شدن هستید. هیچ‌کس مانند اتوود، هوش، صراحت و شوخ‌طبعی را – گاه در یک جمله – با هم ترکیب نمی‌کند. شعار اتوود این است: «حقیقت را بگو. همین. تمام.»


۳. «گریس دیگر»(۱۹۹۶)
«گریس مارکس»، خدمتکار ایرلندی‌تبار کانادایی در تورنتو سال ۱۸۴۳، به‌خاطر قتل کارفرمایش و معشوقه او محکوم شد. این پرونده، الهام‌بخش رمان «گریس دیگر» شد که در فهرست نامزدهای نهایی جایزه «بوکر» قرار گرفت.
پرسش درباره باور کردن روایت یک زن، با پخش اقتباس تلویزیونی آن در سال ۲۰۱۷ و همزمان با افشاگری‌های جنبش #MeToo، ابعادی تازه یافت.


۲. «چشم گربه»(۱۹۸۸)
«اتوود» درباره «چشم گربه» چنین گفته است: «دختر بچه‌ها از شکر و ادویه و همه چیزهای قشنگ ساخته نشده‌اند».
«چشم گربه» سلسله‌مراتب پیچیده و بی‌رحمانه‌ سیاست‌های دخترانه مدرسه‌ای را به تصویر می‌کشد؛ چیزی که معمولاً در ادبیات نادیده گرفته شده است.


۱. «سرنوشت ندیمه»(۱۹۸۵)
حتی اگر این رمان را نخوانده باشید یا سریالش را ندیده باشید، می‌دانید که در آن، آمریکا در چنگال یک حکومت دینی‌ است که در آن زنان به بردگان تولید مثل تبدیل شده‌اند.
«اتوود» این رمان را در سال ۱۹۸۴ میلادی در برلین نوشت که پاسخی به سیاست‌های پسرفت‌کننده دولت «ریگان» در آمریکا بود. اما حتی خودش هم نمی‌توانست پیش‌بینی کند که این اثر پس از دوران ترامپ دوباره زنده خواهد شد.
«اتوود» برای این نکته مشهور است که در نوشتن این کتاب، هیچ چیز تخیلی خلق نکرده که در جایی از جهان رخ نداده باشد. او نوشته: «اگر می‌خواستم باغی خیالی خلق کنم، می‌خواستم وزغ‌هایش واقعی باشند.»

*