اعمال روز مبعث

روز بیست و هفتم ماه رجب، روزی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به پیامبری مبعوث شدند. این روز از اعیاد مهم مسلمانان به شمار می‌آید و برایش اعمالی ویژه ذکر شده است.
به گزارش ایسنا، به نقل از جماران، روز بیست و هفتم ماه رجب، روز مبعث و از اعیاد بزرگ است و روزی است که حضرت رسول صلی‌ الله‌ علیه‌ وآله و سلم به پیامبری مبعوث شدند و حضرت جبرئیل امین برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد و برای این روز چند عمل وارد است:
اوّل: غسل کردن.
دوّم:روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد.
سوّم:صلوات زیاد فرستادن.
چهارم:زیارت حضرت رسول (صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
پنجم:شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: که از ریان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد(علیه‌ السلام) زمانی که در بغداد بود روز نیمه و روز بیست‌ و هفتم رجب را روزه گرفت و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بخوانیم به این صورت که: در هر رکعت «یک مرتبه» «حمد» و «سوره»[توحید] خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره‌ های «حمد» و «توحید» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ النَّاسِ» را «چهار مرتبه» بخوانیم، آنگاه «چهار مرتبه» بگوییم:
لاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَکْبَرُ، وَ سُبْحانَ اللّٰهِ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.
معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و منزّه است خدا و خدا را سپاس و هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای بلندمرتبه بزرگ.
و «چهار مرتبه»:
اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّی لَاأُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً.
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌ گیرم.
و «چهار مرتبه»:
لَاأُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً.
هیچ‌ کس را برای پروردگارم شریک نسازم.
ششم:شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح(رحمة‌ الله‌ علیه) روایت کرده: که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می‌ آوری در هر رکعت سوره «حمد» و سوره‌ ای که آسان باشد می‌ خوانی و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می‌گویی: الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبِیراً . یَا عُدَّتِی فِی مُدَّتِی، یَا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، یَا وَلِیِّی فِی نِعْمَتِی، یَا غِیاثِی فِی رَغْبَتِی، یَا نَجاحِی فِی حاجَتِی، یَا حافِظِی فِی غَیْبَتِی، یَا کافِیَّ فِی وَحْدَتِی، یَا أُنْسِی فِی وَحْشَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، فَلَکَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَلَکَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِی، فَلَکَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتِی، وَآمِنْ رَوْعَتِی، وَأَقِلْنِی عَثْرَتِی، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمِی، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتِی فِی أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کانُوا یُوعَدُونَ.
خدا را سپاس که فرزندی نگرفته و برایش در فرمانروایی شریکی و یاوری از روی خواری نبوده است و او را بزرگ شمار، ای توشه‌ ام در همه عمر، ای هم‌نشینم در سختی‌ ها، ای سرپرستم در نعمت، ای فریادرسم در آرزو، ای پیروزیم در حاجت، ای نگهدارم در غیبت، ای کفایت کننده‌ ام در تنهایی، ای همدمم در هراس، تو پوشاننده کاستی منی، تو را سپاس، تو نادیده گیرنده لغزش منی، تو را سپاس، تو بلندی بخش من در وقت افتادگی هستی، تو را سپاس، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و عیبم را بپوشان و هراسم را ایمنی بخش و لغزشم را نادیده گیر و از گناهم چشم بپوش و از زشتی‌هایم درگذر و در زمره بهشتیان قرارم ده همراه با آن وعده صادقانه‌ ای که به آن‌ها داده‌ ای.
هنگامی‌که از نماز و دعا فارغ شدی، هر یک از سوره‌ های «حمد» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ النَّاسِ» و «قُلْ یٰا أَیُّهَا الْکٰافِرُونَ» و «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» و «آیت‌الکرسی» را «هفت مرتبه» می‌ خوانی و «هفت بار» می‌ گویی:
لا إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَکْبَرُ، وَ سُبْحانَ اللّٰهِ، وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ.
معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و پاک است خدا و هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای [بلندمرتبه بزرگ].
و «هفت بار»:
اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّی لَاأُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً.
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌ آورم.
و هر دعایی که می‌ خواهی بخوان.
هفتم: در کتاب «اقبال» و در بعضی نسخه‌ های «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند: یا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یَا مَنْ عَفا وَتَجاوَزَ اعْفُ عَنِّی وَتَجاوَزْ یَا کَرِیمُ . اللّٰهُمَّ وَقَدْ أَکْدَی الطَّلَبُ، وَأَعْیَتِ الْحِیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الْآمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ إِلّا مِنْکَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ.
ای آن‌که به عفو و گذشت فرمان داده و عفو و گذشت را بر عهده خویش ضمانت نموده است، ای آن‌که بخشید و در گذشت، مرا عفو کن و از من درگذر ای مهمان‌نواز. خدایا! پی‌گیری سخت شده و چاره‌جویی و راه‌یابی مرا به زحمت افکنده و آرزوها کهنه گشته و رشته امید جز از تو که یگانه‌ ای و شریکی نداری بریده شده است.
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً ، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ لَدَیْکَ مُتْرَعَةً، وَأَبْوابَ الدُّعاءِ لِمَنْ دَعاکَ مُفَتَّحَةً، وَالاسْتِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِکَ مُباحَةً، وَأَعْلَمُ أَنَّکَ لِداعِیکَ بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلصَّارِخِ إِلَیْکَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَأَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلیٰ جُودِکَ وَالضَّمانِ بِعِدَتِکَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ؛ وَمَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَیْدِی الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَأَنَّکَ لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَکَ،
خدایا! من راه‌ های خواهش را به‌سوی تو باز می‌یابم و چشمه‌سارهای امید نزد تو پرآب است و درهای دعا را برای هرکه به درگاهت دعا کند گشوده‌ ای و یاری‌ات آن را که از تو یاری خواهد فراهم است و می‌ دانم که برای آن‌که تو را خواند در جایگاه اجابتی و برای فریادکننده‌ات درصدد فریادرسی هستی و همانا در طمع ورزیدن به بخششت و اعتماد به وعده‌ات جایگزینی است برای دریغ ورزی بخیلان؛ و گشایشی است از آنچه در دست ثروت‌اندوزان است، تو از بندگانت در پرده نمی‌ روی، جز اینکه کردارشان بین تو و ایشان پرده می‌ افکند
وَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زادِ الرَّاحِلِ إِلَیْکَ عَزْمُ إِرادَةٍ یَخْتارُکَ بِها وَقَدْ ناجاکَ بِعَزْمِ الْإِرادَةِ قَلْبِی، وَأَسْأَلُک بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعاکَ بِها راجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ، أَوْ صارِخٌ إِلَیْکَ أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ، أَوْ مَلْهُوفٌ مَکْرُوبٌ فَرَّجْتَ کَرْبَهُ، أَوْ مُذْنِبٌ خاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، أَوْ مُعافیً أَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ عَلَیْهِ، أَوْ فَقِیرٌ أَهْدَیْتَ غِناکَ إِلَیْهِ، وَ لِتِلْکَ الدَّعْوَةِ عَلَیْکَ حَقٌّ وَعِنْدَکَ مَنْزِلَةٌ إِلّا صَلَّیْتَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَقَضَیْتَ حَوائِجِی حَوائِجَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ،
و هر آینه دانستم که برترین توشه کوچ‌کننده به‌سویت، اراده نیرومندی است که بدان تو را برمی‌گزیند و با همین اراده نیرومند دلم با تو مناجات کرده و از تو می‌ خواهم به هر دعایی که امیدواری تو را به آن خواند که او را به آرزویش رساندی، یا فریاد زننده‌ای به درگاهت که به دادش رسیدی، یا دل‌سوخته غم‌زده‌ای که اندوهش را زدودی، یا گنه‌کار خطاکاری که او را آمرزیدی، یا تندرستی که نعمت خویش را بر او تمام کردی، یا بی‌چیزی که توانگری‌ات را به او هدیه دادی و چنین دعایی را بر تو حقّی است و نزدت مقامی، به‌حق این دعا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و حاجات دنیا و آخرتم را برآور،
وَهٰذا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکَرَّمُ الَّذِی أَکْرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، یَا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ فَنَسْأَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ الَّذِی خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِی ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ إِلیٰ غَیْرِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ وَتَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِینَ فِیهِ بِطاعَتِکَ، وَالْآمِلِینَ فِیهِ بِشَفاعَتِکَ؛
این رجب مرجّب محبوب قابل احترام است که ما را به آن گرامی داشتی، نخستین ماه‌ های حرام است که ما را به خاطر آن از بین ملّت‌ ها گرامی داشتی، ای دارای جود و مهمان‌نوازی، از تو می‌ خواهم به‌حق ماه رجب و به نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه و گرامی‌تری که آن را آفریدی پس در سایه‌ات استقرار یافت و جلوه‌اش از تو به دیگری نمی‌ رسد، بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرستی و ما را در این ماه از عمل‌کنندگان به طاعتت و آرزومندان شفاعتت قرار دهی؛
اللّٰهُمَّ وَاهْدِنا إِلیٰ سَواءِ السَّبِیلِ، وَاجْعَلْ مَقِیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقِیلٍ فِی ظِلٍّ ظَلِیلٍ، فَإِنَّکَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ، وَالسَّلامُ عَلَیٰ عِبادِهِ الْمُصْطَفَیْنَ وَصَلَواتُهُ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ .
خدایا! ما را به راه راست هدایت کن و استراحتگاه ما را در سایه‌سار همیشگی‌ات نزد خویش بهترین استراحتگاه قرار ده که تو ما را بسی و چه نیکو کارگشایی هستی و سلام و درود بر همه بندگان برگزیده‌اش،اللّٰهُمَّ وَبارِکْ لَنا فِی یَوْمِنا هٰذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ، وَبِکَرامَتِکَ جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظِیمِ الْأَعْلیٰ أنْزَلْتَهُ، صَلِّ عَلَیٰ مَنْ فِیهِ إِلَیٰ عِبادِکَ أَرْسَلْتَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الْکَرِیمِ أَحْلَلْتَهُ .
خدایا! به ما در این روز برکت ده، روزی که آن را برتری دادی و به بزرگ‌منشی‌ات بزرگ نمودی و به جایگاه بزرگ و برتر وارد ساختی، بر آن‌که در این روز به‌ سوی بندگانت فرستادی و او را به مقام با کرامتی برآوردی درود فرست.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ صَلاةً دائِمَةً تَکُونُ لَکَ شُکْراً، وَلَنا ذُخْراً، وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا یُسْراً، وَاخْتِمْ لَنا بِالسَّعادَةِ إِلیٰ مُنْتَهیٰ آجالِنا، وَقَدْ قَبِلْتَ الْیَسِیرَ مِنْ أَعْمالِنا، وَبَلَّغْتَنا بِرَحْمَتِکَ أَفْضَلَ آمالِنا، إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ.
خدایا! بر او درود فرست، درودی همیشگی که برای تو سپاس و برای ما ذخیره‌ ای باشد و در کارمان آسانی قرار ده و پایان عمرمان را به سعادت و نیکبختی ختم کن، در حالی که اعمال اندک ما را پذیرفته و با رحمت بی‌کرانت ما را به برترین آرزوهایمان رسانده باشی که تو بر هر کاری توانایی و درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش باد.
نویسنده گوید: این دعا را حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام) در آن روزی که آن جناب را به جانب بغداد حرکت دادند خواند و آن روز، روز بیست‌ و هفتم رجب بود و این دعا از دعاهای برگزیده ماه رجب است.
هشتم: سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» فرموده است: دعای «اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی الْأَعْظَمِ» را بخواند و این دعا به روایت کفعمی جزو اعمال شب بیست و هفتم بیان شد.

*