نگاهی به وضعیت استقرار و پایگاه‌های اشغالگران آمریکایی‌ در منطقه

آمریکا همواره در منطقه غرب آسیا حضور نظامی داشته و این لشکرکشی و حضور نیروها و تجهیزات زیاد آن در منطقه ثمره‌ای جز برهم زدن ثبات و ایجاد ناامنی در بیشتر کشورهای آن و غارت و چپاول منابع و ثروت‌های برخی کشورهای منطقه نظیر سوریه را به همراه نداشته‌ است.
به گزارش ایسنا، ایالات متحده آمریکا حضور نظامی زیادی در منطقه غرب آسیا دارد. حدود ۳۰ هزار سرباز آن به طور دائم در ده‌ها پایگاه نظامی در بیش از ۱۵ کشور منطقه مستقر هستند، این علاوه بر ده‌ها هزار نفر دیگر است که بنا به موقعیت‌ها و شرایط تغییر می‌کنند. همچنین این نیروها همراه با زرادخانه عظیم تسلیحات و تجهیزات نظامی پیشرفته و همچنین حضور دائمی ناوگان نظامی در آب‌های اطراف منطقه و تقویت تجهیزات در مواقع تنش و بحران هستند.
الجزیره در گزارشی نوشت نیروهای آمریکایی امکانات گسترده‌ای را دریافت می‌کنند که شامل انجام مانورهای نظامی مشترک، حق استفاده از حریم هوایی، بنادر، فرودگاه‌ها و پادگان‌ها و دسترسی به سوخت، تعمیر و سرویس و خدمات ذخیره‌سازی سلاح در اکثر کشورهای منطقه است که به آن‌ها آزادی و انعطاف‌پذیری فوق‌العاده‌ای را در تحرکات زمینی، هوایی و دریایی می‌دهد.
هدف ایالات متحده از حضور نظامی خود طبق ادعای مقاماتش حفاظت از منافع خود در منطقه، از بین بردن آنچه «گروه‌های تروریستی» می‌نامد، حمایت از متحدان خود در منطقه، انجام آموزش‌ها و مانورهای نظامی و ارائه مشاوره و همچنین تلاش برای تأمین امنیت ارسال کمک‌های نظامی حیاتی به اشغالگران رژیم صهیونیستی است.
با اینکه آمریکا در برخی کشورها به بهانه مبارزه با داعش حضور داشته است، اما بیشتر با هدف تحقق منافع خود در جهت برهم زدن ثبات منطقه و امنیت آن و تحقق امنیت و اهداف رژیم اشغالگر صهیونیستی بوده است. با این حال آمریکا در تحقق بیشتر دستورکارهایش در منطقه شکست خورده است و مجبور شده تعداد زیادی از نیروهایش را از منطقه خارج کند. با شروع عملیات طوفان الاقصی توسط مقاومت فلسطین و جنگ غزه بسیاری از پایگاه‌ها و نیروهای آمریکا در عراق و سوریه در معرض حملات مقاومت عراق قرار گرفتند.
حضور دائمی
در دهه پایانی قرن بیستم، حضور نظامی آمریکا در غرب آسیا با استقرار پایگاه‌های نظامی در منطقه که شامل نیروهای دائمی می‌شد، ظاهری ثابت و منظم به خود گرفت.
جنگ دوم خلیج فارس که در سال ۱۹۹۱ آغاز شد، یک انگیزه اصلی برای این تحول بود زیرا بیش از ۵۰۰ هزار سرباز آمریکایی در چارچوب عملیات «سپر صحرا» در عربستان مستقر شدند که در آن ۶۹۷ هزار سرباز آمریکایی شرکت کردند. در نتیجه آمریکا تبدیل به طرفی شد که پایگاه‌های نظامی در منطقه در اختیار دارد که نیروهایش را قادر به انجام عملیات نظامی گسترده و حملات زمینی، دریایی و هوایی کرده است.
آمریکا حضور نظامی خود را در منطقه با ناوگان نظامی مانند ناوگان ششم آمریکا در مدیترانه و ناوگان هفتم آمریکا در اقیانوس هند و دریای عرب تقویت کرد و ناوگان‌ها به طور دائم در دریاهای اطراف منطقه مستقر هستند و زرادخانه بزرگی از تسلیحات را حمل می‌کنند و شامل نیروهای دریایی، زمینی و هوایی می‌شود.
تعداد نیروهای آمریکایی
تعداد نیروهای آمریکایی در منطقه بسته به تحولات در نوسان بوده است و علاوه بر نیروهای دائمی، تشدید حوادث در منطقه و خارج از آن منجر به تقویت، استقرار مجدد یا کاهش این نیروها شده است.
در مناطقی که شاهد تنش و جنگ است، ایالات متحده نیروهای خود را افزایش می‌دهد، سپس با کاهش تنش در منطقه، آن‌ها را کاهش می‌دهد و گاهی اوقات آن‌ها را به مناطق دیگر اعزام می‌کند.
ایالات متحده در فاصله سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ به مدت ۲ دهه حضور نظامی گسترده‌ای در افغانستان داشت و تعداد این نیروها به بیش از ۱۰۰ هزار سرباز رسید، اما آمریکا نیروهای خود را در سال ۲۰۲۱ از این کشور خارج کرد.
این موضوع در عراق نیز صدق می‌کرد. در برخی از سال‌های حمله آمریکایی‌ها که در سال ۲۰۰۳ آغاز شد بر اساس آمار وزارت دفاع آمریکا(پنتاگون) ۱۶۰ هزار سرباز آمریکایی حضور داشتند. نیروهای آمریکایی تا سال ۲۰۱۱ در عراق بودند، اما بعدا بیشترشان عقب نشینی کردند.
سال ۲۰۱۴ نیروهای آمریکایی در عراق به اصطلاح در مقابله با داعش شرکت کردند و در پایان سال ۲۰۱۷ حضور نظامی آنها کاهش یافت و تعداد کمی از نیروها باقی ماندند. اشغالگران آمریکایی مدعی انجام مأموریت‌های مشاوره‌ای و نه رزمی هستند.
از دوره ریاست جمهوری «باراک اوباما» بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ آمریکا روند کاهش نیروهای نظامی خود را در منطقه را آغاز کرد و تعداد نیروهای دائمی از ۷۴ هزار نفر در سال ۲۰۰۸ به ۲۸ هزار نفر در سال ۲۰۱۶ کاهش یافت.
الجزیره نوشته «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا مدعی بود مشتاق عملیات نظامی خارجی نیست اما بحرانی که از سال ۲۰۱۹ با ایران تشدید شد اوضاع را تغییر داد و آمریکا را وادار کرد تا دوباره نیروهای خود را برای حفظ منافع خود در منطقه تقویت کند.
شروع جنگ روسیه علیه اوکراین در اوایل سال ۲۰۲۲ بر حضور نظامی آمریکا در منطقه تأثیر گذاشت، به طوری که ایالات متحده نیروهای بیشتری را در اروپا به ویژه اروپای شرقی مستقر کرد و همچنین نیروهای خود را در دریای چین جنوبی افزایش داد و تعداد نیروهای خود را در منطقه کاهش داد.
از سال ۲۰۱۹، ایالات متحده استراتژی استقرار نیروهای خود در منطقه، حمایت از تمرکز نیروهای هوایی، نیروهای دریایی و تیم‌های تفنگداران دریایی(مارینز) را تغییر داده و در عین حال نیروهای زمینی خود را کاهش داد.
حمایت از رژیم صهیونیستی
تعداد نیروهای آمریکایی در منطقه غرب آسیا در تابستان ۲۰۲۳ به حدود ۳۰ هزار سرباز (بر اساس آمار وزارت دفاع آمریکا) رسید و سپس واشنگتن این تعداد را در حمایت از رژیم صهیونیستی در پی عملیات «طوفان الاقصی» حماس در هفت اکتبر تقویت کرد. این کار با استقرار ناو هواپیمابر تهاجمی یو اس اس جرالد فورد که با یک نیروی دریایی شامل حدود ۵۰۰۰ سرباز دریایی و گروهی از هواپیماهای جنگی، رزمناوها همراهی می‌شود، صورت گرفت.
سپس ناو هواپیمابر «آیزنهاور» به آن پیوست که با انرژی هسته‌ای کار می‌کند و حدود ۵۰۰۰ سرباز را در آن حمل می‌کند و می‌تواند تا ۹ اسکادران هواپیما را نیز حمل کند که شامل جنگنده‌ها، هلیکوپترها و پهپادی جاسوسی و رزمناوها است.
همچنین ۹۰۰ نفر از نیروهای یگان‌های واکنش سریع را با هدف ارتقای توان حفاظتی نیروهای آمریکایی به منطقه اعزام کرد و حدود ۲۰۰۰ فرد و گروه را در وضعیت آمادگی بالا برای استقرار قرار داد و همچنین سامانه‌های دفاع موشکی در منطقه را تقویت کرد.
محل استقرار نیروهای آمریکایی در منطقه
در زیر مهم‌ترین کشورهای منطقه که حضور نظامی آمریکا در آنجا پررنگ‌تر است، آمده است:
قطر
حضور نظامی آمریکا در قطر در چارچوب توافقنامه همکاری امنیتی بین ۲ کشور در سال ۱۹۹۲ آغاز شد و بر این اساس قطر به متحد اصلی آمریکا در منطقه تبدیل شد.
قطر میزبان حدود ۱۳ هزار سرباز آمریکایی است و یک پایگاه نظامی آمریکایی به نام «پایگاه العدید» دارد که بزرگترین مرکز نظامی آمریکا در غرب آسیا و بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در خارج از کشور است.
این پایگاه مقر فرماندهی مرکزی ایالات متحده، فرماندهی مرکزی نیروی هوایی ایالات متحده، مرکز عملیات مشترک هوایی و فضایی، شاخه پیاده نظام ۳۷۹ برای مأموریت‌های هوایی و گروه ۳۱۹ اعزامی به حساب می‌آید.
قطر قبل از سال ۲۰۲۱ میزبان سه تأسیسات نظامی دیگر آمریکایی به نام‌های «پایگاه السیلیه»، «پادگان السیلیه» و «فالکن» بود.
این امکانات به عنوان مرکز پشتیبانی لجستیکی و انباری برای نگهداری تجهیزات نظامی مورد استفاده قرار گرفت و مأموریت «گروه پشتیبانی منطقه» که مدیریت سه تأسیسات را بر عهده داشت به اردن منتقل شد.
کویت
در سال ۱۹۹۱، کویت از طریق یک توافقنامه دفاعی با ایالات متحده همکاری نظامی برقرار کرد که بر اساس آن هزاران نیروی آمریکایی در کویت مستقر شدند که به پایگاه لجستیکی اصلی عملیات آمریکا و ائتلاف در جریان تهاجم به عراق در سال ۲۰۰۳ تبدیل شد و بعدا به خروج نیروهای آمریکایی و تجهیزات نظامی آن از عراق کمک کرد. همچنین از خاک این کشور در عملیات ائتلاف بین المللی علیه داعش در عراق و سوریه استفاده شد.
بیش از ۱۳ هزار سرباز آمریکایی در کویت (طبق آمار وزارت امور خارجه ایالات متحده در سال ۲۰۲۱) در بسیاری از پایگاه‌های نظامی مستقر هستند که مهمترین آنها عبارتند از:
پایگاه عریفجان: این پایگاه بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در کویت است و مقر اصلی نیروهای آمریکایی در این کشور است.
پایگاه هوایی علی السالم: شامل لشکر ۳۸۶ نیروی هوایی آمریکا است که مرکز حمل و نقل هوایی و نیروی پشتیبانی نیروهای مشترک و نیروهای ائتلاف بین المللی در منطقه است.
پایگاه پادگان دوحه: مقر فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا و کویت، نیروی ضربت مشترک و اعضای لشکر سوم پیاده نظام ایالات متحده است.
پایگاه بیوری: دارای رادارهای پیشرفته‌ای است که در موقعیت‌های دید کم هنگام فرود هواپیما استفاده می‌شود.
عربستان
همکاری نظامی عربستان و آمریکا در جریان حمله عراق به کویت تقویت شد. حضور نظامی مستقر آمریکا در عربستان با حدود ۱۰ هزار سرباز به اوج خود رسید. در سال ۲۰۰۳، آمریکا نیروهای خود را کاهش داد و بیشتر آنها را به «پایگاه العدید» قطر منتقل کرد و تنها حدود ۲۷۰۰ سرباز را در عربستان حفظ کرد.
وظایف نیروهای آمریکایی باقی مانده در عربستان محدود به آموزش، مشاوره نظامی و حفاظت از منافع آمریکا در منطقه است.
نیروهای آمریکایی با هماهنگی دولت عربستان، سامانه‌های دفاع هوایی و موشکی و استفاده از هواپیماهای نظامی را فراهم می‌کنند و حق استفاده از ده‌ها تأسیسات ارتش سعودی را به اضافه ۲ پایگاه نظامی دارند:
پایگاه هوایی الاسکان: مقر گروه هوایی ۳۲۰ و گروه اعزامی ۶۴ است.
پایگاه هوایی شاهزاده سلطان: نیروهای آمریکایی در سال ۱۹۹۰ در آنجا مستقر شدند، به مدت ۱۳ سال در آنجا ماندند، سپس در سال ۲۰۰۳ از آن خارج شدند. در آغاز سال ۲۰۲۰، ایالات متحده به تقویت قابل توجه حضور نظامی خود در این پایگاه، پس از تشدید تنش‌ها با ایران بازگشت.
امارات
امارات متحد مهم آمریکا است زیرا از نیروهای نظامی، هواپیماها و کشتی‌هایش در منطقه پشتیبانی اساسی می‌کند و میزبان ۵۰۰۰ پرسنل نظامی آمریکایی و سه پایگاه نظامی است که عبارتند از:
پایگاه هوایی الظفره: مقر اصلی نیروهای آمریکایی در امارات و واحد استقرار هوایی ۳۸۰ آمریکاست و همچنین خدمات پشتیبانی لجستیکی و سوخت گیری هواپیماها را ارائه می‌دهد.
بندر جبل علی: این بندر شامل تعداد زیادی از نیروهای دریایی آمریکاست و دارای اسکله‌ای است که قادر به خدمت رسانی به ناوهای هواپیمابر است.
پایگاه دریایی فجیره : اهمیت آن در این است که در صورت بسته شدن تنگه هرمز، یک «پیوند زمینی» لجستیکی با جبل علی فراهم می‌کند.
بحرین
آمریکا از سال ۱۹۴۸ نیروهای دریایی خود را در بحرین مستقر کرده است و ۲ کشور در سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۹۱ معاهده‌های همکاری امنیتی منعقد کردند که بر اساس آن این کشور به مرکز مهمی برای فعالیت‌های پشتیبانی برای نیروی دریایی آمریکا تبدیل شد و در سال ۲۰۲۲ بیش از ۹۰۰۰ آمریکایی در سه پایگاه وجود داشت که عبارتند از:
پایگاه دریایی الجفیر: این تنها پایگاه دائمی دریایی ساحلی در منطقه است. این پایگاه مقر فرماندهی مرکزی نیروی دریایی ایالات متحده و مقر ناوگان پنجم ایالات متحده است .
پایگاه هوایی شیخ عیسی: در جنگ افغانستان استفاده شد و یک اردوگاه پشتیبانی هوایی در آنجا وجود دارد.
پایگاه هوایی المحرق: بخشی از فرودگاه بین‌المللی بحرین و مقر نیروی هوایی مشترک ۵۳ است.
عمان
آمریکا و عمان در سال ۱۹۸۰ قرارداد «دسترسی به تأسیسات عمان» را امضا کردند که بر اساس آن نیروهای آمریکایی که شامل حدود ۶۰۰ سرباز در عمان است حق استفاده از ۲۴ تأسیسات نظامی در این کشور از جمله فرودگاه‌ها، بنادر و گروهی از پایگاه‌های نظامی را دارند که عبارتند از:
پایگاه هوایی مصیره : برای عملیات هواپیماهای جاسوسی استفاده می‌شود و دارای یک ایستگاه نظارت بر آب‌های منطقه است.
پایگاه هوایی المسننه: برای عملیات حمل و نقل هوایی استفاده می‌شود و دارای انبارهای بزرگ مهمات آمریکایی است.
پایگاه هوایی ثمریت: شامل انبارهای تجهیزات و سلاح‌های آمریکایی است.
عراق
پس از نابودی داعش، وزارت دفاع آمریکا تعداد نیروهای خود را در عراق کاهش داد تا اینکه در سال ۲۰۲۱ به حدود ۲۵۰۰ نفر رسید. مقامات آمریکایی ادعا کردند که این نیروها نقش مشاوره‌ای دارند و در جنگ شرکت نمی‌کنند. آمریکا دارای پایگاه‌های نظامی بسیاری در این کشور است که مهمترین آنها عبارتند از:
پایگاه هوایی حریر: مجهز به موشک‌های دفاعی، هواپیماهای جنگی و رادارهای پیشرفته است و گذرگاه نیروهای آمریکایی بین سوریه و عراق و مرکز مهمی برای تأمین امنیت مناطق کردنشین است.
پایگاه هوایی بلد: این پایگاه بزرگترین پایگاه در عراق، مقر مهمی برای نیروهای آمریکایی است و دارای چندین تأسیسات نظامی است.
پایگاه الحبانیه: این پایگاه شامل پادگان‌ها، امکانات برای اسکان سربازان، پایگاه‌های هوایی و انبارهای اسلحه و همچنین مدارسی برای آموزش امنیتی و ستاد فرماندهی و کنترل است.
پایگاه هوایی عین الاسد: این پایگاه دومین پایگاه بزرگ عراق است که اکثر نیروهای آمریکایی در آنجا مستقر هستند و مرکزی برای عملیات ویژه محسوب می‌شود.
پایگاه التاجی: شامل فرودگاه، پایگاه نظامی، انبارهای موشک و انبارهای مهمات است.
پایگاه هوایی اسپایکر: پایگاهی استراتژیک برای کنترل اجرای عملیات در شمال عراق است و مرکز اصلی مدیریت عملیات هوایی و موشکی محسوب می‌شود و نیروهای واکنش سریع و نیروی هوایی در آن مستقر هستند.
سوریه
از اواخر سال ۲۰۱۵، حدود ۲۰۰۰ سرباز آمریکایی در سوریه برای هدف ادعایی حمایت از مبارزه با داعش حضور داشتند و تا پایان سال ۲۰۱۹، تعداد نیروها به حدود ۹۰۰ نفر کاهش یافت که در بیش از ۲۰ پایگاه مستقر هستند که مهم ترین آن عبارتند از: «پایگاه کوبانی» (عین العرب)، «پایگاه تل ابیض»، «پایگاه رمیلان»، «عین عیسی»، «پایگاه المبروکه» و «پایگاه التنف» که بزرگترین پایگاه آمریکایی در سوریه است و دارای یک سامانه موشکی است.
آمریکا در واقع در این پایگاه‌ها فعالیت‌هایی مثل غارت منابع نفت و گاز سوریه و قاچاق نفت را انجام می‌دهد و حضور نظامی آمریکایی‌ها در این کشور بیشتر در مقابله با نظام سوریه است.
اردن
اردن همکاری نظامی نزدیکی با ایالات متحده دارد. صدها مربی آمریکایی برای انجام مانورهای نظامی فشرده به آنجا اعزام می‌شوند و بیش از ۲۸۰۰ سرباز در اردن با بهانه ارتقای امنیت کشور در آنجا حضور دارند.
نیروهای آمریکایی در «پایگاه هوایی موفق السلطی» مستقر هستند. برخی از آن‌ها در یک پایگاه نظامی کوچک به نام «پایگاه برج ۲۲» و دیگر پایگاه‌هایی که آمریکا اعلام نمی‌کند، مستقر هستند.
اردن همچنین امکانات نظامی در اختیار نیروهای آمریکایی در بندر العقبه قرار می‌دهد.
اراضی اشغالی
مقامات آمریکایی تعداد نیروهای حاضر در اراضی اشغالی را فاش نمی‌کنند و وجود پایگاه‌های نظامی در آنجا را تکذیب می‌کنند.
گزارش‌های آمریکایی حاکی از وجود حداقل یک پایگاه نظامی آمریکایی در اراضی اشغالی با نام رمز «پایگاه ۵۱۲» است که دارای یک سیستم نظارتی راداری است که می‌تواند تهدیدات موشک‌های بالستیک را شناسایی و ردیابی کند. همچنین شامل انبارهای اضطراری نظامی آمریکایی در اراضی اشغالی هستند.
مصر
بر اساس منابع رسمی ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ ارتش آمریکا پایگاه نظامی رزمی در مصر ندارد، اما حدود ۶۰۰ سرباز در راستای نیروهای بین‌المللی چند ملیتی وجود دارند که از سال ۱۹۸۱ در مصر حضور دارند.
مصر همچنین تسهیلاتی را در بنادرش به نیروی دریایی آمریکا و در پایگاه هوایی غرب قاهره به نیروی هوایی این کشور ارائه می‌دهد.
ترکیه
ایالات متحده بیش از ۱۰۰۰ سرباز در ترکیه و ۲ پایگاه نظامی دارد: پایگاه هوایی اینجرلیک و پایگاه هوایی ازمیر.

*