باقرپور: آینده روابط تهران ـ وین به اراده اتریش بستگی دارد

سفیر ایران در اتریش گفت که ایران برای بازگشت به دورانی که روابط بسیار خوبی در حوزه‌های مختلف با اتریش داشت، آمادگی دارد اما این مساله به اراده اتریش برمی‌گردد.
باقرپور درباره رفع تنش و اختلافات میان ایران و اروپا بر سر جنگ اوکراین و حواشی آن گفت که "گفت‌وگو" تنها راه‌حل سوءتفاهم‌ها بر سر مساله اوکراین و ادعاهای مطرح شده علیه ایران است.
وی خاطرنشان کرد که ایران و اروپا ظرفیت‌ و منابع زیادی هم‌زمان برای "همکاری" و "تقابل" دارند اما باید دید در آینده نزدیک آنها کدام راه را انتخاب می‌کنند؛ تقابل یا تعامل.
عباس باقرپور در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در فهرست تعامل ایران با کشورهای اروپایی، اتریش به طور تاریخی همواره روابط دوستانه‌ای با ایران داشته است گفت: روابط دو کشور همواره یک سیر مثبت و سازنده داشته و روابط تاریخی ما بر اساس مستنداتی که وجود دارد به ۵۰۰ و بلکه تا ۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد.
وی با اشاره به اینکه امسال، یکصد و شصت و پنجمین سال برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور است افزود: اساتید اعزامی برای دارالفنون و پل ورسک، از جمله یادگارهای اتریشی‌ها در ایران است و این‌ همکاری‌ها سرمایه‌هایی است که در دوران سخت به تعامل میان دو کشور کمک می‌کند. بعد از انقلاب، اولین وزیر خارجه غربی که به ایران ‌آمد از اتریش بود و در بحث تحریم‌ها هم معمولا اتریش آخرین کشوری است که به بلوک تحریم‌ها پیوسته و اولین کشوری است که به صف گشایش‌ها و رفع تحریم‌ها پیوسته است. آقای فیشر رئیس جمهور وقت اتریش، بعد از توافق برجام و قبل از اجرایی شدن آن در شهریور ۱۳۹۴ در راس هیات بزرگ سیاسی، اقتصادی به ایران آمد و بعد از آن، شاهد سفر رییس‌جمهور وقت ایران به اتریش در تیرماه ۹۷ بودیم. در اسفند ۱۳۹۸ وزیر خارجه اتریش به تهران سفر کرد و روز دوم فروردین ماه سال جاری نیز وزیران خارجه دو کشور یک گفت‌وگوی تلفنی جامع، سازنده و شفاف داشتند.
سفیر ایران با بیان اینکه ارتباطات دو کشور همیشه با وجود مشکلات سیاسی و بین‌المللی از یک سطح و کیفیت قابل قبولی برخوردار بوده است، گفت: نگاه مثبت ایران و اتریش به هم همیشه وجود داشته، در حالی که این نگاه مثبت به ایران در برخی دیگر از کشورها وجود ندارد. مردم و مقامات ایران و اتریش همواره به هم نگاه مثبت داشتند؛ شاید به همین دلیل است که شاهد حضور جامعه فرهیخته ایرانی در اتریش برای سال‌های طولانی و از سویی احترام اتریش به آنها هستیم. حدود دو هزار پزشک ایرانی در اتریش داریم که این حضور بسیار قابل توجه است.
وی در خصوص سیر صعودی مهاجرت ایرانی‌ها به کشورهای مختلف و تاثیر آن بر افزایش جمعیت ایرانی‌ها در اتریش گفت: سیر مهاجرت به اتریش همواره یک‌نواخت بوده و چندان نوسان نداشته است. اساتید بنام دانشگاه، پزشکان متخصص و مشهور و تجار خوشنام زیادی در اتریش داریم که حتی از مقامات عالی اتریش مدال افتخار گرفته‌اند و این‌ها ظرفیت خوبی در تعامل و استحکام روابط دو کشور است.
باقرپور درباره نقش اتریش در مذاکرات هسته‌ای خاطرنشان کرد: اتریش در سطحی بسیار خوب زمینه‌های لازم را برای دستیابی طرف‌ها به توافق انجام داد و هم‌چنین در مذاکرات احیای برجام هم بسیار کمک‌کننده بودند. اتریش همیشه بر ضرورت توافق تاکید کرده است و در این راستا نیز تلاش بسیاری انجام داد. برآیند کلی من از میزبانی اتریشی‌ها در مذاکرات هسته‌ای چه در دوره قبل،‌ چه در دوره جدید این است که همکاری بسیار خوبی برای به نتیجه رسیدن برجام با همه سختی‌ها و گرفتاری‌هایی که داشت و نیز مخالفانی که این مذاکرات و توافق از جمله در بین کشورهای منطقه و رژیم اسراییل داشته است، انجام دادند. به عنوان مثال با وجود اینکه صدور روادید اتریش و کشورهای اروپایی‌ به طور کلی فرایند پیچیده‌ای دارد اما در این روند حتی در ساعات غیر اداری و در روزهای تعطیل هم روادید مورد نظر صادر می‌شد و این نشان از همکاری بسیار خوب اتریشی‌ها دارد. البته معتقدیم اتریش برنامه و دستور کار مشخصی در این راستا نیز دارد و آن این است که می‌خواهد وین را به مرکز بین‌المللی گفت‌وگوها تبدیل کند.
سفیر ایران در اتریش در ادامه با بیان اینکه خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌ها یکی از عوامل مهمی بود که روابط تجاری و بازرگانی دو کشور را دچار سیر نزولی ناخوشایند کرد، گفت: این اتفاق و نتیجه آن، به ضرر شرکت‌های اتریشی و روابط دو جانبه بود اما با وجود این مسایل، تعاملات ما برقرار بوده است. در حوزه اقتصادی در اوج کرونا دهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و اتریش را به صورت مجازی برگزار کردیم و نقشه راه روابط دو کشور را تمدید و کارگروه‌های شش گانه‌اش را همچنان فعال نگاه داشتیم. در عین حال در روابط تجاری آن پیشرفتی را که انتظار داشتیم به خاطر تحریم‌ها و همراهی اروپا با آمریکا شاهد نیستیم.
وی عوامل دیگری از جمله جنگ اوکراین با روسیه و ادعاهای مطرح شده درباره مشارکت ایران در این جنگ، تحولات سیاسی داخلی ایران و مداخله کشورهای اروپایی در این تحولات را در کاهش روابط با اتریش موثر دانست و افزود: در حال حاضر ارتباطات ایران و اتریش بد نیست اما راضی‌کننده هم نیست، در حالی که دو کشور ظرفیت بیشتری برای همکاری دارند.
باقرپور در پاسخ به اینکه با مشکلات سیاسی و بین‌المللی که در بالا به آن اشاره کردید، تعامل دو کشور در آینده چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد؟ گفت: آینده روابط به اراده اتریش برمی‌گردد، ایران برای بازگشت به دورانی که روابط در حوزه‌های مختلف بسیار خوب بود، آمادگی دارد.
سفیر ایران در اتریش در پاسخ به اینکه اگر مساله اوکراین حل شود، امکان دارد گفت‌وگوهای مربوط به احیای برجام از سر گرفته شود؟ و کشورهای اروپایی به ویژه و به تبع آن اتحادیه اروپا موضعی‌ منطقی‌تر درباره ایران و برجام اتخاذ کنند؟ اظهار کرد: من می‌توانم از سوی ایران صحبت کنم؛ ما همین الان هم برای گفت‌وگو آماده‌ایم. اگر مشکل و عدم آمادگی برای بازگشت به مذاکرات احیای برجام به هر دلیلی وجود دارد، از سوی ایران نیست بلکه این کشورهای اروپایی و آمریکا هستند که در این رابطه تعلل دارند.
وی ادامه داد: هیچ قاعده بین‌المللی، اروپا را به رعایت تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی آمریکا ملزم نمی‌کند، بلکه آنها به خاطر وابستگی‌شان به آمریکا و منطق قدرت است که پیرو آمریکا در اعمال تحریم‌ها و اجرا نکردن برجام هستند. اینکه اگر مساله اوکراین حل شود، چه می‌شود و آیا تاثیری بر بازگشت طرف‌ها به مذاکرات برجامی خواهد داشت، پیش‌بینی سختی است، اما به نظرم ایران و اروپا ظرفیت‌ و منابع زیادی هم‌زمان برای "همکاری" و "تقابل" دارند. معتقدم همکاری با هدف رسیدن به منفعت متقابل به سود طرفین است به شرطی که اروپا هم بخواهد با همین رویکرد برخورد کند. باید دید در آینده نزدیک آنها کدام راه را انتخاب می‌کنند؛ تقابل یا تعامل.
باقرپور در رابطه با تعامل اتریش با ایران تحت تاثیر مساله اوکراین و تحریم‌های آمریکا تصریح کرد: با خود اتریش مشکل جدی در سطح روابط دو جانبه که بخواهد مانع اساسی ایجاد کند، نداریم. بخشی از کاهش تعاملات میان دو کشور، به روابط اتریش و اتحادیه اروپا برمی‌گردد.
وی خاطرنشان کرد: معتقدم گفت‌وگو تنها راه‌حل سوءتفاهم‌ها بر سر مساله اوکراین و ادعاهای مطرح شده علیه ایران است. موضع صریح ما روشن است؛ ما به آنها گفتیم که مستندات‌ ادعایی‌شان را ارائه بدهند اما تا کنون این کار انجام نگرفته است. تصور من این است که نقطه عزیمت این بحث‌ها این است که اروپا بپذیرد با گفت‌وگو مشکلاتش را حل کند نه تقابل.
دیپلمات ارشد کشورمان در وین ادامه داد: من در طرف ایرانی مانعی برای گفت‌وگو ندیدم، حتی با همه انتقاداتی که به رفتار، سیاست‌ها و مواضع اروپایی‌ها به ویژه از شهریور سال گذشته تا کنون داشتیم، مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی خود در اول فروردین امسال درباره اوکراین گفتند که به طور قوی ادعاها درباره مداخله در جنگ اوکراین را رد می‌کنند و نیز تصریح کردند که اگر کشورهای اروپایی آمادگی داشته باشند، آماده‌ایم با آنها کار کنیم به شرطی که از سیاست‌های کورکورانه آمریکا تبعیت نکنند.
وی گفت: الان هم گفت‌وگوها میان ایران و اروپا برقرار است و گفت‌وگوها برای حل مسائلی از جمله رفع تحریم‌ها کمابیش از مسیر و کانال‌های خود در حال انجام است.
سفیر ایران در اتریش در ادامه این گفت‌وگو درباره روابط تجاری دو کشور اظهار کرد: روابط تجاری دو کشور قبل از کرونا رو به رشد بوده است ولی بعد از خروج آمریکا از برجام سیر نزولی داشت که این سیر نزولی با کرونا بیشتر شد. البته یک سال بعد از کرونا، صادرات ایران به اتریش ۱۰۲ درصد افزایش یافت و صادرات اتریش به ایران حدود ۳۰ درصد. در انتهای ۲۰۲۲ هم هر دو کشور در تعاملات تجاری خود رشدی حدود ۳۰ درصدی را تجربه کردند؛ اما این لزوما به خاطر همکاری دولت‌ها با یکدیگر نبوده است بلکه به دلیل علاقه، ظرفیت و منفعتی است که شرکت‌های خصوصی دو طرف در تعاملات تجاری با یکدیگر به طور سنتی داشته‌اند.
باقرپور درباره همکاری اتریش در بخش دارویی با ایران در شرایطی که تحریم‌های گسترده علیه ایران از سوی آمریکا برقرار است، گفت: همکاری دو کشور در این حوزه بسیار برجسته است اما این کار الزاما با دور زدن تحریم انجام نمی‌شود، بلکه با روش‌های خلاقانه انجام می ‌گیرد. زمینه و ظرفیت خوبی برای همکاری وجود دارد اما انتظار داریم که از این سطح نیز بالاتر رود. روابط تجاری ایران و اتریش در میان مدت ظرفیت دارد تا پنج برابر ارتقا یابد. اما اتریش عمدتا به خاطر تحریم‌ها، محافطه‌کارتر برخورد می‌کند.
وی به پروژه ساخت بیمارستان و مرکز یون درمانی استان البرز اشاره کرد و افزود: این پروژه با همکاری شرکت اتریشی آرام آرام در حال انجام است،‌ البته پروژه سنگینی است و از اقداماتی است که اتریشی‌ها در چارچوب مسایل انسان‌دوستانه آن را پیش می‌برند. خوشبختانه به خوبی کارها پیش می‌رود و تا الان حرفی از عدم همکاری یا قطع مشارکت نشده است. ممکن است کار کمی کند شده باشد و سخت انجام شود اما کار پیش می‌رود.
سفیر ایران در اتریش درباره فعالیت‌ها و تعاملات فرهنگی و هنری میان ایران و اتریش تصریح کرد: در حوزه فرهنگی یک سند پایه قدیمی داریم. علاوه بر آن، در سفر وزیر خارجه اتریش به تهران در اسفند ۱۳۹۸ نیز یک یادداشت تفاهم همکاری‌های فرهنگی امضا شد. هم‌چنین مرکز فرهنگی اتریش که بیش از پنجاه سال است در ایران فعالیت می‌کند و قدیمی‌ترین و فعال‌ترین مرکز اروپایی است امور فرهنگی و هنری را پوشش می‌دهد.
وی ادامه داد: با اتریش در حوزه فرهنگ، همکاری‌های دانشگاهی و هنر تعاملات خوبی داشته و داریم. البته کرونا و از سویی تحولات بعدی، این همکاری‌ها تا حدودی ضربه خورد.
باقرپور با اشاره به تعامل و گفت‌گوهای ۲۵ ساله بین ادیانی میان ایران و اتریش گفت: در حال کار روی برگزاری یک دور گفت‌وگوی دیگر در این حوزه بودیم ولی کرونا همه چیز را مشکل کرد و بازگشت به شرایط قبل وقت، انرژی و برنامه‌ریزی دو چندان می‌خواهد.
سفیر ایران درباره پروازهای مستقیم میان ایران و اتریش اظهار کرد: قبل از کرونا هواپیمایی اتریش و ایران ایر پروازهای مستقیم زیادی داشتند، اما با کرونا این روند کاهش یافت. سال ۱۳۹۹ اولین پروازی که در ماه‌های اول کرونا دوباره برقرار شد، پروازهای هواپیمایی ایران ایر بود که اواخر مرداد آن سال مجدد برقرار شد. مدتی بعد نیز هواپیمایی اتریش پروازهای مستقیم خود به ایران را از سر گرفت. ایران ایر معمولا هفته‌ای یک پرواز دارد و گاهی دو پرواز و هواپیمایی اتریش هم پنج روز در هفته پرواز مستقیم دارد البته در مقاطعی به خاطر کاهش مسافر این پروازها کم شد اما الان هر دو ایرلاین فعالیت دارند.
وی درباره روابط کنسولی دو کشور تصریح کرد: تا الان چهار دور گفت‌وگوهای کنسولی ایران و اتریش برگزار شده است و برای دور پنجم در حال برنامه‌ریزی هستیم.

باقرپور ادامه داد: یکی از مشکلات ما به صدور روادید برای دانشجویان، اساتید و افرادی که برای شرکت در کنفرانس‌ها درخواست دارند، برمی‌گردد. ارائه تسهیلات به موقع به ایرانیانی که به دلایل مختلف قصد سفر به اتریش دارند، از دیگر وظایف ماست که سعی داریم تا حد ممکن این مساله را تسهیل کنیم. البته خارج از بحث‌های کنسولی ما تلاش کردیم میان دو سفارت‌خانه در وین و تهران ارتباط خوبی برقرار باشد و اگر مسایلی نیاز به پیگیری فوری دارد، سفیران دو کشور آن را پیگیری کنند که بعضا در چارچوب مسایل انسانی تعامل خوبی هم برقرار است.
سفیر کشورمان درباره تعداد ایرانیانی که در اتریش زندانی هستند، گفت: تعداد بسیار اندکی از ایرانیان در اتریش زندانی هستند، البته جرایم‌شان عادی است و دسترسی و تخفیف‌هایی برای آنها هم گرفته شده و دیدارهایی هم با آنها داشتیم. ما در رابطه با این زندانیان معضل خاصی نداریم.
وی درباره اتریشی‌های زندانی در ایران گفت که دو نفر دو تابعیتی و یک نفر اتریشی در ایران در زندان بودند که اخیرا دو نفر از آنها در راستای اقدامات انسان‌دوستانه آزاد شدند.
این دیپلمات کشورمان در پاسخ به اینکه چرا ایران و اتریش معاهده انتقال محکومان را تا کنون امضا نکرده‌اند؟ گفت: از آنجایی که اتریشی‌ها آمادگی این کار را ندارند، این معاهده تاکنون امضا نشده است. آنها این مسایل را در چارچوب تعهدات و موافقت‌نامه‌های مربوط به قوانین اتحادیه اروپا مطرح می‌کنند. ما پیشنهادهایی در این رابطه به آنها داده‌ایم اما فعلا به آن پاسخی نداده‌اند. حتی در دور چهارم مذاکرات کنسولی دو طرف پیشنهاداتی دادند تا در صورت موافقت در قالب یادداشت تفاهم این مساله امضا شود که در آن جامع‌تر به مسایل کنسولی پرداخته شده بود اما هنوز این موضوع در تبادل است و نهایی نشده است.
باقرپور درباره میزان سفر گردشگران اتریشی به ایران و بالعکس گفت: جلسه‌ای سال گذشته با ۱۰ آژانس بزرگ گردشگری اتریش داشتم که امیدواریم به سرانجام برسد. تیم‌های خوبی در اتریش است که شناخت خوبی از ظرفیت‌های تاریخی و گردشگری ایران دارند که قابل توجه است.
سفیر اکردیته ایران در اسلواکی در ادامه این گفت‌وگو درباره روابط ایران و اسلواکی با بیان اینکه ایران از اولین کشورهایی بوده است که استقلال اسلواکی را به رسمیت شناخت، اظهار کرد: اسلواکی به نسبت کشور کوچک‌تری است و به اتریش نزدیک است و ما اکردیته اسلواکی هم هستیم البته آنها در ایران سفارت دارند. دو کشور روابط بسیار خوبی با هم دارند و ظرفیت‌های قابل توجهی وجود دارد. در دوره ماموریتم سعی کردم با رفت و آمد مستمر و ملاقات با تمامی مقامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و نیز در استان‌های مختلف و دانشگاه‌ها تعامل برقرار شود.
وی ادامه داد، سال گذشته کمسیون مشترک اقتصادی دو کشور و هم چنین رایزنی‌های سیاسی وزارت خارجه‌های دو کشور در تهران برگزار شد. هم‌چنین هیات پارلمانی اسلواکی هفته گذشته به سرپرستی رئیس کمیسیون سیاست خارجی این کشور به ایران آمد.
باقرپور گفت: ظرفیت ایران و اسلواکی در دو کشور کمتر شناخته شده است. البته الان تعاملات بیشتر شده است. چند نمایشگاه نقاشی و فرهنگی از اسلواکی در ایران برگزار شد و به مناسبت سی امین سال روابط جدید که امسال است همکاری‌هایی را با سفارت اسلواکی در تهران داریم. چند بار هم هفته فرهنگ ایران را قبل از کرونا در اسلواکی برگزار کردیم که بازخورد خوبی داشته است.

*