در پشت پرده تخریب قبور ائمه بقیع چه کسی قرار داشت؟

یک استاد حوزه در مورد تاریخچه تخریب بقیع گفت: در آستانه قرن هشتم، در شام، شخصی به نام ابن تیمیه پیدا شد و تجلیل و احترام از انبیاء و اولیاء و مدفن آنها را، نه تنها غیرمشروع و حرام، بلکه مرتکبین آنها را مشرک و مرتد خواند و اظهار کرد که در صورت توبه نکردن باید به قتل برسند. وی همچنین بر وجوب تخریب این بناها وآثار، فتوا صادر کرد. این عقیده در آن زمان گرچه پیروان اندک یافت اما پس از مدت کوتاهی متروک شد تا اینکه در قرن یازدهم و پس از مدت چهار قرن، با پیدایش وهابی‌گری در نجد حجاز، بار دیگر طرح و به مرحله إجرا گذاشته شد.
حجت‌الاسلام مهدی یعقوبی گیلانی -مدیر موسسه پژوهشی منبر آسمانی- در گفت‌وگو با ایسنا درباره فضیلت بقیع و ائمه هدی علیهم‌السلام اظهار کرد: ایام تخریب گلستان بقیع به دست وهابیت است. در فضیلت این مکان شریف روایات متعددی از رسول خد(ص) نقل شده است. در یکی از احادیث، پیامبراکرم(ص) فرمودند «یحشرمن هذه المقبره سبعون ألفاً یدخلون الجنة بغیر حساب و کأنّ وجوههم القمر لیلة البدر / از بقیع هفتاد هزار نفر که صورتشان مانند ماه شب چهارده است محشور خواهند شد و بدون حساب وارد بهشت می‌شوند».
وی ادامه داد: باز در روایتی دیگر پیامبر اکرم(ص) خطاب به امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند «یا اباالحسن! به درستی که خدای تعالی قبر تو و فرزندان تو را بقعه‌هایی از بقعه‌های بهشت و عرصه‌ای از عرصه‌های آن قرار داده است و دل‌های بزرگان از مردم و برگزیدگان بندگان خود را به آنها مایل ساخته تا خواری و اذیت‌ها در راه [زیارت] شما را متحمل شوند و قبور شما را تعمیر کنند و بسیار به زیارت قبور شما آیند تا موجبات تقرب به خدا و دوستی پیغمبرش را فراهم سازند. پس یا علی(ع) شفاعت من مخصوص این گروه خواهد بود و آنان بر حوض من وارد خواهند شد و ایشان فردا زیارت کنندگان من در بهشت خواهند بود».

معنای لغوی بقیع
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: صاحب مجمع البحرین می‌گوید «البقیع من الارض المکان المتسع وقیل لایسمی بقیعا الا و فیه شجر او اصولها ، و منه بقیع الغرقد»، در لغت بقیع به محل وسیع گویند و همچنین بعضی اضافه کرده‌اند که بقیع به آن محل وسیعی گویند که دارای درخت و یا ریشه درخت باشد. همچنین ابن اثیر می‌افزاید «چون بقیع قبلاً دارای درخت «غرقد» و ریشه‌های آن بود پس از قطع این اشجار نیز با همان اسم معروف شد. «غرقد» نیزدرختی است وحشی و خاردار و دارای میوه مخصوص.

چگونگی ایجاد مدفن در بقیع
حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی ابراز کرد: از مجموع گفتار مورخان چنین برداشت می‌شود، مردم مدینه که قبلاً اجساد مردگان خود را در دو گورستان عمومی به نام «بنی‌سالم» و «بنی حرام» و گاهی در داخل منازل خود دفن می‌کردند، با رسمیت یافتن بقیع با دفن عثمان بن مظعون در سال دوم هجری و ابراهیم فرزند پیامبر اکرم(ص) در سال دهم هجری به آنجا توجه کردند و عده ای از صحابه به تدریج خارها و ریشه‌های درختان موجود در بقیع را کندند و آنجا را آرامگاه خصوصی خود و خانواده خود قرار دادند و بعضی دیگر از صحابه در منازل متصل به بقیع دفن شد که با گسترش بقیع، جزء آن گردیده و به تناسب جایگاه و انتساب‌شان با پیامبرالهی در یک نقطه معین و در کنار هم دفن شده‌اند مثلاً قبور ائمه چهارگانه با قبر عباس عموی پیامبر(ص) و فاطمه بنت اسد(س) در یک نقطه و همه یا عده‌ای از همسران پیامبر در نقطه‌ای و رقیه و ام کلثوم دختران پیامبر اکرم(ص) در کنار هم که مجموع این بخش بنام «مقابر بنی هاشم» معروف شده است.

انگیزه پیدایش و تخریب حرم ها
وی افزود: یکی از برنامه‌های مذهبی مسلمانان، أعم از شیعه و سنی ، از صدراسلام تا به امروز؛ مانند همه پیروان ادیان و مذاهب آسمانی و همه صاحبان فکر و اندیشه، بزرگداشت و تجلیل از مقام انبیاء و اولیاء و ادای احترام نسبت به راهنمایان فکری و رهبران معنوی و شهدای راه اسلام و قرآن بوده است و این احترام و بزرگداشت که بیشتر در قالب زیارت قبور آنان جلوه می‌کند، نشأت یافته از تعالیم قرآن مجید و سنت پیامبرخدا(ص) بوده و از عبادات و مستحبات به شمار می‌آید.
این استاد حوزه بیان کرد: مسلمانان همواره از دور و نزدیک، در کنار مدفن آن عزیزان حضور می‌یابند و برایشان درود و سلام می‌فرستند و از خداوند متعال علوّ مقام و ترفیع درجاتشان را درخواست می‌کنند و جملاتی بر زبان می‌آورند که بیانگر فضلایل اخلاقی و تعلیمات دینی و برنامه‌های عملی آنها است و گویای شکیبایی آنها در مقابل مصیبت‌ها و مشکلاتی است که در راه تحکیم بخشیدن به این تعالیم تحمل کرده‌اند.

علل شرعی گرفتن مراسم تدفین
حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی تصریح کرد: لازم به گفتن است که این تجلیل و بزرگداشت‌ها از سوی مسلمانان، نه یک عمل ابتکاری و بدون دلیل شرعی و مدرک و مستند مذهبی است، بلکه راه و رسمی است برگرفته از قرآن مجید و سنت رسول الله(ص) و کردار صحابه و پیشوایان دین ، که می‌توان به نمونه‌هایی ازآن اشاره کرد.

1-دفن شدن پیکر پاک رسول خدا در زیر سقف
وی بیان کرد: این دلیل روشن ومصداق عینی در این واقعیت است که در اسلام، وجود بنا در روی قبرشخصیت های معنوی، عملی مستحسن ومورد تأیید بوده است و این حقیقت را درباره قبور انبیای گذشته نیزمی‌توان دید، مانند قبر حضرت ابراهیم(ع)، اسحاق(ع)و یعقوب(ع) و قبور همسرانشان درشهر الخلیل، شهری که به یاد و به نام حضرت ابراهیم «خلیل» نام گرفت ومانند قبرحضرت داود(ع) وسلیمان(ع) در «بیت لحم» و قبور و آثار سایر انبیاء در بیت المقدس وشامات که در طول قرن‌های متمادی ، قبل و بعد از اسلام، از استحکام و زیبایی بنا وساختمان برخوردار بوده‌اند.

2- خلیفه دوم زیارتگاه های مسقف را زیارت کرد
مدیر موسسه پژوهشی منبر آسمانی اضافه کرد: این که شخص خلیفه دوم در فتح بیت‌المقدس، نه تنها بر این مقابر و براین آثار متعرض نشد، بلکه با نمازگذاردن در این بقاع و أمکنه، وجود آنها را در عمل تأیید کرد.

3-روش علمای پیشین
حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی تصریح کرد: روش علماء و پیشوایان اسلام نیز در طول تاریخ به همین منوال بوده است که با یک جست و جو کوچک در فضای مجازی به دست می‌آید.

تولد جرثومه شوم ابن تیمیه
وی بیان کرد: برنامه بزرگداشت از بزرگان و پیشوایان دین از سوی مسلمانان در طول تاریخ جاری بود تا اینکه در آستانه قرن هشتم، در شام، شخصی به نام ابن تیمیه پیدا شد و تجلیل و احترام از انبیاء و اولیاء و مدفن آنها را، نه تنها غیر مشروع و حرام بلکه مرتکبین آنها را مشرک و مرتد خواند و اظهار کرد که در صورت توبه نکردن باید به قتل برسند. وی همچنین بر وجوب تخریب این بناها وآثار، فتوا صادر کرد.
وی خاطرنشان کرد: این عقیده در آن زمان اگرچه پیروان اندک یافت اما پس از مدت کوتاهی متروک شد تا اینکه در قرن یازدهم و پس از مدت چهار قرن، با پیدایش وهابی‌گری در نجد حجاز، بار دیگر طرح و به مرحله إجرا گذاشته شد و در نتیجه همین باور و اعتقاد بود که با تسلّط وهابیان بر مکه و مدینه درسال 1344 هجری قمری تمام حرم‌ها در این دو شهر و دیگر شهرهای حجاز منهدم و تخریب شدند و امروز دیگر اثری از این بناها باقی نیست.

*