بوی توقف برجام و شکست مذاکرات می‌آید؟

روزنامه جمهوری اسلامی: هرچند مسئولان ایرانی مذاکرات برجامی گفته‌اند در حال بررسی پاسخ آمریکا به سؤال‌های ایران در مورد متن پیشنهادی اتحادیه اروپا هستند، ولی رسانه‌ها به صورت غیررسمی متنی را منتشر کرده‌اند که بخشی از پاسخ طولانی آمریکا به سؤال‌های ایران را دربردارد و نشان می‌دهد موارد مهمی از خواسته‌های ایران مورد قبول آمریکا واقع نشده است.

اگر این متن واقعاً همان باشد که آمریکا در پاسخ ایران برای اتحادیه اروپا فرستاده است، به نظر می‌رسد مذاکرات برجامی باز هم به محاق می‌رود و وعده‌ای که مذاکره‌ کنندگان به عنوان نمایندگان کشورهای عضو برجام مبنی بر امضاء توافق در این هفته داده‌اند، محقق نخواهد شد.

بوی توقف برجام و شکست مذاکرات می‌آید؟

هیأت مذاکره ‌کننده آمریکا در برجام با ارسال نامه‌ای به «انریکه مورا» مذاکره ‌کننده هیأت اتحادیه اروپا نوشت: «اولاً ما با امضای توافقات، آن را تضمین می‌کنیم. ثانیاً ما توافق را در کنگره نیز به تصویب می‌رسانیم که رئیس ‌جمهور آینده هرکس باشد نتواند به راحتی بطور یکطرفه از آن خارج شود.»

این، نقطه قوت پاسخ آمریکا به سؤالات ایران است، چیزی که تاکنون هیأت آمریکائی برای انجام آن اعلام آمادگی نکرده بود. تصویب توافق در کنگره آمریکا با این هدف که رئیس‌ جمهور بعدی آمریکا نتواند از برجام به صورت یکطرفه خارج شود، همان چیزی است که هیأت ایرانی در گذشته و حال آن را مطالبه می‌کرد ولی هیأت آمریکائی زیر بار آن نمی‌رفت و اکنون وعده آن را داده است. اگر آمریکا به این وعده عمل کند، یکی از خواسته‌های مهم برجامی ایران برآورده شده و این، یک گام به جلو برای رسیدن به توافق محسوب خواهد شد.

نکته مهمی که باقی می‌ماند اینست که در ازای این یک گام که به جلو برداشته می‌شود، آمریکا سه گام به عقب برداشته و سه خواسته مهم ایران که به فعالیت‌های شرکت‌های خارجی، عدم تحریم شرکت‌های چند ملیتی و امکان ورود ایران به سوئیفت مربوط می‌شوند را نپذیرفته و تضمینی درباره آنها نداده است.

هیأت آمریکائی مذاکره‌ کننده برجامی درباره این سه موضوع گفته است:

1- در مورد اینکه ایران درخواست دارد ما به شرکتهای خارجی اعم از اروپایی و آمریکایی و آسیایی به جز آنهایی که تحت تحریم‌های آمریکا هستند اجازه کار با ایران بدهیم، ما این اجازه را صادر می‌کنیم اما شرط‌گذاری ایران مبنی بر اینکه امضای توافق و تداوم آن را منوط به آمدن شرکت‌های اروپایی برای کار و سرمایه‌ گذاری در ایران می‌کند از نظر ما قابل قبول نیست. غول‌های نفتی و شرکت‌های ماشین سازی اروپا و آسیا در اختیار ما نیستند که ما به آنها دستور بدهیم بروید در ایران کار کنید. آمدن یا نیامدن شرکت‌ها و سرمایه گذاریشان به آنها و برآورد خودشان در مورد سوددهی بستگی دارد، چه بسا برخی شرکت‌ها به هر دلیل مایل نباشند در ایران کار کنند یا سرمایه‌ گذاری نمایند.

2- درخواست ایران در مورد اینکه ما شرکت‌های اروپایی یا چند ملیتی را بیمه کنیم و قبول کنیم در صورت خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، خسارت آنها را بدهیم، این خواست ایران در اختیار ما مذاکره کنندگان و رئیس‌ جمهور بایدن نیست و اگر هم تعهد بدهد، ضمانتی ندارد، ممکن است رئیس‌ جمهور بعدی برخلاف مصوبه‌ی اکثریت کنگره، تحریم‌ها را برگرداند یا اینکه تحریم‌های ثانویه را در مورد شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند اعمال نماید. رئیس ‌جمهور بایدن فقط می‌تواند تا مدتی که دوره‌اش پایان می‌یابد به شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران کار کنند اطمینان رسمی بدهد مانع کار آنها نخواهد شد.

3- در مورد امکان ورود ایران به سوئیفت بلژیک و معامله با دلار آمریکا، طبق آنچه قبلاً در وین توافق کردیم، ما رسماً اجازه می‌دهیم اما اینکه ایران باید پیمان‌های پیش شرط دسترسی به سوئیفت (اف‌ای‌تی‌اف) را طبق دستور کار آن مرکز قبول و اجرا نماید، این مرحله به خود آنجا مربوط می‌شود.

نکته قابل تأمل اینست که هیأت آمریکائی مذاکره کننده برجامی بعد از این سه پاسخ منفی، اعلام کرده: «ما به تمام درخواست‌های ایران پاسخ مثبت داده‌ایم، انتظار داریم ایران این فرصت را از دست ندهد.»

برخلاف آنچه در این جمله از نامه هیأت آمریکائی به «انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات برجامی آمده، آمریکا به سه مورد از خواسته‌های مهم ایران (براساس این خبر غیررسمی) پاسخ منفی داده است. به عبارت روشن‌تر، پاسخ آمریکا براساس این خبر، یک گام به جلو و سه گام به عقب است به ویژه آنکه تمام این سه مورد به بهره‌وری اقتصادی ایران از برجام مربوط می‌شوند و اگر آمریکا در این موارد تضمین ندهد، احیاء برجام، ایران را به منافع اقتصادی نمی‌رساند.

موضوع سوئیفت برای استفاده ایران از بانک‌های بین‌المللی اهمیت دارد. اگر ایران به «اف‌ای‌تی‌اف» نپیوندد همانطور که آمریکا شرط دسترسی ایران به سوئیفت را به دستور کار آن مرکز موکول کرده، استفاده از بانک‌های بین‌المللی غیرممکن خواهد بود. بنابراین، احیاء برجام و رفع تحریم‌ها بر حصول توافق درباره این سه موضوع متوقف است و تا در این زمینه‌ها توافق حاصل نشود، این توقف ادامه خواهد داشت به ویژه آنکه دیروز رسانه‌های رژیم صهیونیستی از تلاش این رژیم برای به شکست کشاندن برجام خبر دادند.