رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با اشاره به افزایش مرگ و میر انسانی ناشی از هاری بر لزوم کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب تاکید کرد و گفت: با توجه به تعداد قابل توجه ابتلای حیوانات عامل گزش به بیماری هاری در سال گذشته، به نظر می‌رسد اقدامات و فعالیت‌هایی که هر ساله برای پیشگیری از حیوان‌گزیدگی در کشور انجام می‌شود به حد کفایت موثر و کارآمد نبوده است.

دکتر بهزاد امیری در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه از سال ۲۰۰۷ روز ۲۸ سپتامبر مصادف با سالگرد درگذشت لوئی پاستور (کاشف واکسن هاری) روزجهانی هاری نام‌گذاری شده است، گفت: امسال یعنی ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۲ شانزدهمین سالروز جهانی هاری است. هدف از نامگذاری روز هاری، ایجاد فرصتی برای آموزش و افزایش آگاهی کلیه افراد جامعه در خصوص بیماری هاری و جلب حمایت و مشارکت کلیه اقشار جامعه و همچنین ایجاد تعهد و هماهنگی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی برای پیشگیری از حیوان گزیدگی و کنترل و حذف بیماری هاری در جوامع بشری است.

وی افزود: هر ساله به منظور ارتقای هماهنگی و هدفمند کردن فعالیت‌های مقابله با بیماری هاری و افزایش آگاهی عمومی، شعاری برای روز جهانی هاری در نظر گرفته می‌شود. شعار روز جهانی هاری در سال ۲۰۲۲ طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت "پایان مرگ ناشی از هاری با رویکرد سلامت واحد" است. انتخاب این شعار نشان‌ دهنده اهمیت مشارکت، همکاری و هماهنگی بین بخشی در تحقق اهداف برنامه راهبردی جهانی پیشگیری و کنترل هاری است. هدف اصلی برنامه راهبردی جهانی پیشگیری و کنترل هاری که از سوی سازمان جهانی بهداشت، سازمان جهانی بهداشت حیوانات و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد تدوین شده است، "به صفر رساندن مرگ انسان به علت هاری ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ میلادی است.

او با تاکید بر اینکه این هدف مشتمل بر استراتژی‌هایی است، اظهار کرد: استراتژی اصلی در این برنامه شامل آموزش و اطلاع رسانی جامعه، بهبود و ارتقای نظام مراقبت حیوان گزیدگی و بیماری هاری، دسترسی خدمات پیشگیری پس از تماس برای همه، واکسیناسیون دسته جمعی سگ‌ها (طبق مستندات موجود در صورتی که ۷۵ درصد جمعیت سگ‌ها برعلیه بیماری هاری واکسینه شوند، احتمال بروز و انتقال بیماری در جمعیت سگ‌ها و به تبع آن در انسان نزدیک به صفر خواهد رسید) است‌.

امیری با اشاره به روند رو به رشد سالیانه تعداد موارد حیوان‌گزیدگی و مرگ ناشی از هاری، تصریح کرد: طی سال گذشته بیش از ۲۶۰ هزار مورد حیوان‌ گزیدگی و ۱۶ مورد مرگ انسانی ناشی از ابتلا به بیماری هاری گزارش شده است. در سال جاری نیز تاکنون ۷ مرگ ناشی از هاری در کشور ثبت شده است.

وی افزود: با توجه به تعداد قابل توجه ابتلای حیوانات عامل گزش به بیماری هاری در سال گذشته، به نظر می‌رسد اقدامات و فعالیت‌هایی که هر ساله توسط دستگاه‌های متولی برای پیشگیری از حیوان‌گزیدگی در کشور انجام می‌شود به حد کفایت موثر و کارآمد نبوده و در صورت استمرار این وضعیت همچنان با تحقق هدف به صفر رساندن مرگ انسان به علت هاری ناشی از گزش سگ فاصله خواهیم داشت و تبعات ناشی از آن تحدید سلامت عمومی و افزایش هزینه‌های نظام سلامت است، روز به روز افزوده خواهد شد.

او بیماری هاری را نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی معرفی کرد و گفت: هاری بین حیوان و انسان قابل انتقال است که معمولاً به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه (۱۰۰ درصد) کشنده است. ولی خوشبختانه علی‌رغم کشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام کلیه مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شتشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و تزریق سرم و واکسیناسیون به موقع و کامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.

او درباره حقایق کلیدی در مورد بیماری هاری، تاکید کرد: هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان رخ می‌دهد. سالانه ۵۹۰۰۰ مرگ انسان به علت ابتلا به بیماری هاری در جهان رخ می‌دهد. متاسفانه ۴۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر ۱۵ سال هستند.

وی با بیان اینکه سگ‌ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند، اظهار کرد: حذف هاری از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ‌ها امکان پذیر است. شستشوی فوری و کامل زخم با آب و صابون پس از تماس با یک حیوان مظنون به هاری به مدت ۱۵ دقیقه برای هر زخم، بسیار مهم و حیاتی است و می‌تواند زندگی را نجات دهد.

او هدف کلی در برنامه کنترل هاری طبق اعلامیه سازمان جهانی بهداشت را حذف تمامی موارد مرگ انسانی در اثر ابتلا به بیماری هاری ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ معرفی کرد.

امیری همچنین به ذکر توصیه‌هایی جهت پیشگیری و کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری پرداخت و ادامه داد: از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزید، چرا که بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها روی می‌دهد. همچنین از غذا دادن به سگ‌ها و گربه‌های بلاصاحب و ولگرد پرهیز کنید، زیرا که خود را در معرض حمله احتمالی آنها قرار می‌دهید و همچنین موجبات زالد و ولد بی‌رویه آنها فراهم می‌شود.

وی افزود: از آزار و اذیت و نزدیک شدن به حیوانات پرهیز کنید چرا که سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد. باید بدانید که پنجه کشیدن گربه (به علت لیسیدن پنجه) همانند گاز گرفتگی محسوب می‌شود و نیازمند درمان پیشگیری هاری است. در صورت نگهداری سگ و گربه باید نسبت به واکسینه کردن سالانه آنها اقدام کنید.

او در پایان مجددا تاکید کرد: شستشوی محل حیوان گزیدگی با آب و صابون اولین قدم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری است. در صورت بروز گزش و یا تماس با حیوانات که منجر به مجروح شدن و یا خراش پوستی شد، بلافاصله به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.