همدلی| ستاره لطفی: «من یه بار زولپیدم۱۰ خوردم، اولش بی‌حال شدم، بعدش حس کردم سقف داره ترک می‌خوره، دلم می‌خواست بلند شم نمی‌شد، یک نفر مدام منو صدا می‌زد، اما کسی خانه نبود، تو آیینه نگاه کردم عین تو فیلم‌های ترسناک گوشتای صورتم داشت می‌ریخت و باد آن را به خودش می‌برد. بعد اون طرف نگاه کردم دیدم لباسای تو چوب‌رختی پا دارند و پاهاشون رو تکون میدن، قاب عکس به من لبخند می‌زد و... تا به خودم آمدم دیدم 6ساعت گذشته و اتاقم پر از استفراغ است... .» این تجربه یکی از مصرف‌کنندگان «زولپیدم» است، دارویی که برای اختلالات خواب ساخته‌شده، اما اکنون پایش به مهمانی‌های شبانه جوانان بازشده است و در مهمانی‌های زول پارتی حرف اول را می‌زند.

زولپیدم برای مصرف کوتاه‌مدت (تا شش هفته) و به‌منظور رفع اختلالات خواب تجویز می‌شود. اختلالات خواب به معنای مشکل در به خواب رفتن، خواب عمیق یا هر دو است. بااینکه متخصصان می‌گویند قرص زولپیدم برای افرادی که دچار مشکل خواب هستند مفید است، ولی نیمه تاریکی هم دارد. پیامدهای جانبی خطرناک و توهم‌زا و همچنین احتمال بالای اعتیاد به این قرص باعث شده که مصرف آن با اماواگرهای فراوانی همراه شود.

زولپیدم اعتیادآور است

اگرچه نام زولپیدم با کم‌خوابی و اختلالات خواب گره‌خورده است، اما به علت عوارضی مانند سرخوشی، توهم، وابستگی بالا و. کم‌کم مانند بسیاری از داروهای مجاز دیگر مورد سوءاستفاده قرار گرفت و از سوی دیگر به دلیل عوارض متعدد دیگر از جانب پزشکان کمتر و کمتر تجویز شد حتی در داروخانه‌ها هم نیز بدون نسخه پزشک فروش‌ آن ممنوع است.

اما بااین‌حال مصرف این قرص در میان بسیاری نوجوانان و جوانان ایرانی مد شده است و عوارض غیرقابل جبرانی نیز از خود به‌جا می‌گذارد. عوارض این قرص آن‌قدر عجیب و وحشتناک است که به قرص «زامبی»، «تیک‌تاک» معروف شده و در کوچه و خیابان با این نام به فروش می‌رسد.

مشتریان قرص زامبی بیشتر نوجوانان و جوانانی هستند که به خاطر تبلیغات غلط تصور می‌کنند مصرف این قرص می‌تواند آنان را ساعاتی از دغدغه‌ها و تنش‌های روزانه جدا کند، غافل از اینکه نه‌تنها عوارض روانی وحشتناکی دارد بلکه احتمال اعتیاد به آن نیز بسیار بالاست، چراکه زولپیدم دارویی آرام‌بخش و خواب‌آور است و مانند اغلب داروهای آرامش‌بخش، امکان اعتیاد به آن وجود دارد.

به‌مرورزمان، فردی که زولپیدم مصرف می‌کند نسبت به آن مقاوم می‌شود. این به این معناست که فرد برای احساس همان تأثیرات قبلی، به مقدار بیشتری زولپیدم نیاز دارد. در این حالت بالا بردن دوز دارو، می‌تواند منجر به وابستگی شود.

علاوه بر وابستگی فیزیکی به زولپیدم، فرد ممکن است با این تفکر که برای خواب، عملکرد طبیعی، ادامه یا فرار از زندگی روزمره به سوءمصرف زولپیدم نیاز دارد، به دارو اعتیاد روانی نیز پیدا کند. اعتیاد به قرص زولپیدم کاملاً امکان‌پذیر است. مصرف این دارو و اعتیاد به آن‌قدر در جامعه امروزی ایران رواج پیداکرده است که مراکزی برای ترک اعتیاد آن دایر شده است.

زولپیدم باعث رفتار و افکار غیرطبیعی در فرد می‌شود

یافته‌های علمی حکایت از آن دارد با توجه به توانایی زولپیدم دربرداشتن مهارهای ذهنی، شباهت عملکردی به الکل دارد و هنگامی‌که در دوزهای بالا استفاده شود می‌تواند سبب عوارض فراوانی شود. عوارض مهم زولپیدم برداشتن اثر مهاری بر رفتار است، یعنی اینکه مصرف‌کننده دیگر مثل یک انسان عادی بر رفتار خود کنترل ندارد و دست به اقداماتی می‌زند که با برداشته شدن اثر دارو، از شنیدن آن احساس شرم کند.

دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد عوارض مصرف زولپیدم در سایت تخصصی خودش در این زمینه می‌گوید: «زولپیدم باعث مجموعه‌ای از رفتار و افکار غیرطبیعی در فرد می‌شود. ازجمله این رفتارهای عجیب عبارت‌اند از برون‌گرایی بیش‌ازحد در فرد، اضطراب، رفتارهای عجیب‌وغریب و توهم بصری یا شنوایی. افرادی که دچار توهمات بصری شده‌اند، اشیا، نور یا حتی اشخاصی را می‌بینند که وجود ندارند.

متداول‌ترین نوع توهم شنوایی این‌گونه است که فرد در زمان تنهایی صداهایی را می‌شنود. این افراد حتی صدای موسیقی، قدم برداشتن یا بازوبسته شدن در را می‌شنوند. این رفتار عجیب در کنار توهمات شنیداری و بصری قرار می‌گیرند، خطرناک‌تر می‌شوند. فردی که دچار توهم شنوایی شده است، ممکن است به خاطر صداهایی که می‌شنود، دست به فعالیت‌های خطرناکی بزند و به خود و دیگران آسیب برساند. این افراد در زمان توهم دچار ترس و اضطراب می‌شوند و گاهی عصبی می‌شوند.»

تبلیغات غلط باعث افزایش مصرف زولپیدم شده است

یکی از علل افزایش مصرف این دارو تبلیغات غلط در مورد آن است. مبلغان آن می‌گویند که آثار مضر این دارو بیشتر از الکل و تنباکو نیست. هر فردی که در میهمانی «زل پارتی» شرکت می‌کند، در معرض خطر استفاده از این دارو قرار می‌گیرد. شروع مصرف این ماده، حتی در حد یک تجربه، مرگ‌آور است.

استقبال مصرف زولپیدم و رواج آن در میان بخشی از مردم به تصورات اشتباه در مورد این دارو برمی‌گردد. بسیاری از افراد به‌اشتباه تصور می‌کنند که با مصرف زولپیدم «بهتر می‌شوند»، «بهتر فعالیت می‌کنند» یا «شادتر می‌شوند.» درصورتی‌که علائم و عوارض مصرف این دارو در مصرف‌کنندگان نشان می‌دهد این تصورات فقط یک هذیان است. این مواد دیر یا زود جسم و روان مصرف‌کننده را نابود می‌کند و نه‌تنها به آنان شادی و سرخوشی نمی‌دهد، بلکه مشکلی به مشکلات آنان نیز اضافه می‌کند. در واقع نتایج و تبعات مصرف دارو زولپیدین بسیار بدتر و وحشتناک‌تر از مشکلات اولیه‌ای است که فرد برای رهایی از آن‌ها به این مواد پناه آورده است.

به نظر می‌رسد با توجه به روند رو به رشد مصرف این قرص لازم است از سوی رسانه‌ها به‌ویژه صداوسیما در این زمینه به مردم آگاهی درست و کافی داده شود.

البته در چند وقت اخیر هشدارهای در مورد سوءمصرف زولپیدم از سوی برخی از رسانه‌ها یا از طریق برخی از مسئولان عنوان‌شده، اما واقعیت عینی آن است که قبح مصرف این دارو در بین شمار زیادی از مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانان شکسته شده است و آنان برای تجربه آرامشی موقتی دست به دوپینگ مرگبار می‌زنند.

با توجه به روند موجود مصرف دارو زولپیدیم که روندی افزایشی است نباید این موضوع را دور از ذهن دانست که شاید در سال‌های آتی مصرف این دارو هم مانند مصرف سیگار، قلیان، ترامادول و... برای جامعه و مسئولان به امر عادی تبدیل شود.