به گزارش صنعت نیوز، مدیر گروه بازارهای و ابزارهای مالی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اهمیت توجه به سواد مالی اظهار کرد: کشورهای مختلف پس از بحرانهای مالی و رسیدن به شرایط ثبات، توجه ویژهای به موضوع سواد مالی کردند.
میثم حامدی در خصوص توجه جهانی به موضوع سواد مالی تصریح کرد: موضوع سواد مالی از اواسط دهۀ ۲۰۰۰ و با بروز بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ در بازارهای سرمایه مطرح شد.
مدیر گروه بازارهای و ابزارهای مالی مرکز پژوهش سازمان بورس ادامه داد: نتیجه تحقیقی در سال ۲۰۱۲ حکایت از آن داشت که سرمایهگذاران حقیقی، فاقد دانش مالی کافی هستند. این تحقیق نشان داد سرمایهگذاران درک ضعیفی از مفاهیم مقدماتی حوزه مالی داشته و درخصوص روشهای مقابله با فریب و پیشگیری از جرم، هیچگونه دانشی نزد سرمایهگذاران وجود ندارد. افزون بر این، گزارش مربوطه اقشاری نظیر بانوان، سال خوردگان و اقلیتهای قومی را آسیبپذیرتر از ناحیه سواد مالی نسبت به سایر گروههای سرمایهگذاران شناسایی کرد.
حامدی با اشاره به پژوهشی که به واسطه ریاست وقت سازمان بورس اوراق بهادار کشور در سال ۲۰۱۴ در کارگروه سواد مالی نهادهای ناظر بازار سرمایۀ کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی، انجام شد، گفت: این پژوهش در میان سرمایهگذاران حقیقی که بیش از تعداد روزهای معاملاتی در یک سال معامله کرده بودند، صورت گرفت، نشان داد سرمایهگذاران حقیقی نسبت به مفاهیم مقدماتی مالی دانش کافی نداشته و حتی در حوزۀ سرمایهگذاری، بیش اطمینانی مشاهده شد.
او با اشاره به طبقهبندی سرمایهگذاران در سطوح مختلف بر اساس دادههای این پژوهش، عنوان کرد: مبتنی بر اولویت هرگروه، برنامهریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت صورت گرفته است. غالب کشورها به دنبال تهیه برنامه راهبردی (معمولاً چهار ساله) برای ارتقای سطح سواد مالی رفته و با پایان یافتن هر برنامه، مجدد اقدام به سنجش سطح سواد مالی کردهاند تا ثمربخش بودن اقدامات خود را بسنجند. در برخی از کشورها، امکان خودارزیابی سطح سواد مالی برای سرمایهگذاران بوجود آمده است.
همبستگی بالا میان عدم سواد مالی و آغاز سقوط بورس در سال ۱۳۹۹
حامدی در ادامه صحبتهای خود با اشاره به اتفاقات سال ۱۳۹۹ در بازار سرمایه اظهار کرد: گرچه سرمایهگذاری و حضور اقشار مختلف جامعه در بازار سرمایه را در این سال میتوان به اشتباه دولت در دعوت از مردم به حضور در بازار سرمایه نسبت داد، اما این موضوع نباید موجب غفلت از سایر عوامل بروز رخدادهای سال ۹۹ شود.
او با مدنظر قرار دادن مشاهدات میدانی در این برهه از زمان، تصریح کرد: این پژوهشها نشان داد که عموم مردم نسبت به موضوع ریسک در بازار سرمایه (علی رغم هشدار مداوم مسئولین) از آگاهی کافی برخوردار نبودند. بسیاری از مردم، سرمایهگذاری مستقیم در بازار سهام را همانند سرمایهگذاری در بانک مفروض داشتند و بدون هیچگونه تحلیل، در برههای از زمان، صرفاً به هر نماد سهامی که قابلیت سرمایهگذاری داشت، هجوم بردند. بدون شک، برخی از این اتفاقات را میتوان به هیجانات کاذب، عدم آشنایی با بازار، بیش اطمینانی سرمایهگذران، رفتار مالی دچار تورش و درمجموع فقدان سواد مالی سرمایهگذاران نسبت داد.
ضرورت ارتقای دانش مالی همگام با توسعه ابزارهای مالی
مدیر گروه بازارهای و ابزارهای مالی مرکز پژوهش سازمان بورس با اشاره به توسعه بازار سرمایه از منظر تعداد ابزارها و نهاهای مالی گفت: در حال حاضر سبد ابزارها و نهادهای مالی بازار سرمایه گسترده شده، اما متناسب با ابزارسازی صورت گرفته در بازار سرمایه، دانش عمومی نسبت به آن بهبود نیافته است. وجود انواع صکوک، قراردادهای مشتقه، و صندوقهای سرمایهگذاری نیازمند پیوستهای آموزشی است تا سرمایهگذاران با آگاهی بیشتری نسبت به سرمایهگذاری در این ابزارها و نهادها اقدام کنند.
او خاطرنشان کرد: اگر نگوییم دانش سرمایهگذاران در این حوزهها اندک است، حداقل باید بگوییم نسبت به میزان دانش موجود نزد سرمایهگذاران اطلاعی نداریم. برای نمونه، چند درصد از سرمایهگذاران نسبت به تفاوتها و ریسکهای هر نوع اوراق آگاهی دارد؟ چند درصد از سرمایهگذاران نسبت به صندوقهای صدور و ابطالی و صندوقهای قابل معامله اطلاعات دارند؟ پرسشهایی از این دست که تا پرسش نسبت به آنها از سرمایهگذاران صورت نگیرد، امکان سنجش آن نیز فراهم نخواهد شد.