تصحیح «دیوان مجیرالدین بیلقانی»

«دیوان مجیرالدین بیلقانی» تصحیح سیدمهدی طباطبائی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، این دیوان با حمایت بنیاد ملی علم ایران و مرکز نسخه‌پژوهی و تصحیح متن در ۶۸۴ صفحه در انتشارات سخن منتشر شده است.

در معرفی این کتاب آمده است: مجیرالدین بیلقانی از شاعران معروف قرن ششم و از برجسته‌ترین سرایندگان مکتب ارّان در شعر فارسی است که به نسبت معاصران خویش، اشعاری ساده و روان سروده است. تنها چاپ از دیوان اشعار او را محمد آبادی باویل، به‌عنوان رسالۀ دکتری خویش در سال ۱۳۵۳ و زیر نظر مهدی محقق، مظاهر مصفا و احمد مهدوی دامغانی انجام داد که در سال ۱۳۵۸ در تبریز منتشر شده بود.
گذشت زمان و پیداشدنِ نسخه‌های خطی جدید، همچنین برخی از کاستی‌های موجود در چاپ پیشین، راه را برای تصحیح مجدد دیوان مجیرالدین بیلقانی هموار کرد.

در بخشی از مقدمۀ تصحیح می‌خوانیم: «توصیۀ بزرگان حوزۀ تصحیح این بوده است که در تصحیح آثار برجای‌مانده از شاعران و نویسندگان کهن، نمی‌توان نسخه‌ای را نادیده انگاشت و از جریان تصحیح کنار گذاشت؛ چه‌بسا در نسخه‌ای که اعتبارسنجی اولیه آن را کم‌اعتبار شمرده است، واژه، عبارت یا بیتی آمده باشد که گره کار را بهتر از سایر نسخ باز کند و به گزارش درست آن بیانجامد. درخصوص تصحیح دیوان مجیرالدین نیز گزیر و گریزی جز این نبود؛ چراکه نه می‌شد به ضبط اقدم یا اکثر دستنویس‌ها تکیه کرد، و نه به دریافت خویش از سبک شعری شاعر؛ به همین دلیل از شیوۀ بینابین در این تصحیح استفاده شد. مقابله و ذکر موارد اختلاف بین دست‏نویس‌‏ها، قدم دیگر این پژوهش بود تا با واکاوی و مقایسۀ دست‏نویس‏‌های کهن و متأخر، الحاقات و اسقاطات اشعار مجیر‏الدین مشخص شود. متن مصحَح نیز با تصحیح مرحوم آبادی تطبیق داده شد و تفاوت میان آن‏ها در شرح نسخه‏ بدل‏ها ذکر گردید. این پژوهش با بهره‌گیری از بیش از سی نسخۀ خطی از دیوان مجیرالدین، و نیز تذکره‌‏ها، جنگ‏‌ها و کتاب‌‏های تاریخی انجام گرفته است. دلیل فراوانی نسخ در این تصحیح آن است که تاریخ کتابت اغلب این منابع با زمان شاعر فاصله دارد و بسیاری از آن‏ها نیز جامع اشعار او نیست.»

*